To co już jest standardem w krajach zachodnich, powoli dociera również do Polski. Pomoc psychologiczna dla pracowników, do niedawna postrzegana jako dodatkowy pakiet zdrowotny, dzisiaj wpisywana jest w politykę odpowiedzialnego zarządzania kapitałem ludzkim. 

Epidemia odcisnęła ślad na polskich firmach. Warunki pracy, które narzuciła pandemia Covid-19, nasiliły stres i niepewność wśród pracowników. W tym okresie, Ci szczególnie narażeni, częściej szukali wsparcia i pomocy. Na popularności zyskał rynek usług psychologicznych proponujących rozwiązania stricte dla biznesu. Doświadczenie pokazuje, że świadomość w tym zakresie rośnie. Firmy i organizacje szukają sposobu na zapewnienie profesjonalnej opieki dla swoich pracowników.

Masowe zwolnienia

Tak jak ludzie, organizacje również przechodzą kryzysy, także te wywołane epidemią. Masowe zwolnienia dokonują się w wielu firmach. W sytuacji, gdy po kilkunastu latach pracownik zostaje zwolniony, opieka psychologiczna jest szczególnie potrzebna. Zwolnienie dla wielu znaczy więcej niż mogłoby się wydawać, a kryzys globalny nabiera w tym przypadku wymiaru jednostkowego. To co może zrobić pracodawca, to zapewnić pracownikowi potrzebną i profesjonalną pomoc. Należy pamiętać, że wsparcia wymagać będą również pracownicy pozostający na swoich stanowiskach. Oni również w sytuacji reorganizacji zasobów kadrowych firmy narażeni są na dodatkowe obciążenia.

 Kryzys odsłania wcześniejsze problemy

Już przed kryzysem zaburzenia psychiczne były narastającym zjawiskiem. Problemem społecznym w Polsce jest ukryta depresja. Szacuje się, że może na nią cierpieć nawet 7,5 miliona osób. WHO przewiduje, że do roku 2030 depresja będzie najczęściej diagnozowaną jednostką chorobową na świecie. Od stycznia 2022 w klasyfikacji chorób Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) pojawi się też kolejna jednostka chorobowa. Nowe zapisy pozwolą lekarzom diagnozować wypalenie zawodowe. Do jego stwierdzenia potrzebne będzie m.in. poczucie obniżenia energii lub wyczerpania, zmniejszenie skuteczności zawodowej czy odczuwanie negatywnych emocji związanych z pracą. Pracownicy w swoich miejscach pracy zbyt często doświadczają strachu, lęku, frustracji i innych emocji związanych ze stresem.  Już w 2019 roku badanie ADP wskazało, że polskich pracowników (25%) cechuje najwyższy w Europie poziom codziennego stresu – pod względem poziomu odczuwanego stresu odbiegaliśmy o 8 punktów procentowych od średniej europejskiej. 

Koszty problemów natury psychicznej

Trudności natury psychicznej i emocjonalnej powodują statystycznie najwięcej zwolnień lekarskich, a nieleczone mogę prowadzić do rozwinięcia chorób somatycznych. Opublikowane w 2016 roku przez WHO wyniki badania globalnego obciążenia chorobami wskazują na ogromne znaczenie zdrowia psychicznego. Wśród najważniejszych przyczyn utraconych lat życia w zdrowiu z powodu ograniczonej sprawności (YLDs – years lived with disability), zaburzenia zachowania i zaburzenia psychiczne są dla Polaków drugą dla mężczyzn i trzecią dla kobiet grupą przyczyn odpowiedzialnych za ten wskaźnik.

Globalne raporty wskazują, że kryzys zdrowia psychicznego pogłębia się, a systemy opieki zdrowotnej nie odpowiadają na niego w wystarczający sposób. Szacuje się, że koszt tego załamania do 2030 roku wyniesie 16 bilionów dolarów. Problem nasila się. Pracujemy więcej, a życie zawodowe stawia nam większe wymagania. Coraz częściej codziennością stają się podróże służbowe, negocjacje z trudnym klientem, napięta atmosfera czy konflikt w pracy. Na stres zawodowy nakładają się kryzysy w życiu osobistym.

Absencja pracowników

Jak pokazują zachodnie trendy, 95% osób, które musiały wziąć zwolnienie z pracy w związku z nadmiernie wysokim poziomem stresu, nie czuło, że może podać pracodawcy realny powód swojej nieobecności. Pracownicy, zamiast mówić o nadmiernym stresie, podawali inny powód, na przykład ból głowy lub kłopoty żołądkowe (źródło: Mind 2014, Wielka Brytania).

Obecnie szacuje się, że nawet ponad połowa absencji w pracy to pochodna problemów związanych ze stresem. Obserwacja statystyk zwolnień lekarskich wskazuje, że stale rośnie liczba tych związanych z zaburzeniami psychicznymi i zaburzeniami zachowania. Liczba dni absencji chorobowej w tym obszarze w Polsce wzrosła z poziomu 14006500 dni w 2012 roku do 19424900 w 2018 roku (ZUS 2019). To więcej niż zachorowania spowodowane np. chorobami układu krążenia, nowotworowymi czy układu trawiennego. 

Pomoc z zewnątrz 

Doświadczenie pokazuje, że publiczny system opieki zdrowotnej nie jest wydolny. Na wizytę u specjalisty czeka się od kilku do kilkunastu miesięcy. Można próbować leczyć się prywatnie, jednak wiąże się to z dużym nakładem finansowym co może stanowić dla pracownika dodatkowe obciążenie pogłębiające poczucie bezradności.

 W Wielkiej Brytanii usługi związane z ochroną zdrowia w miejscu pracy należą do najpopularniejszych i najskuteczniejszych metod zarządzania długoterminową nieobecnością w organizacji. Niestety, większość pracowników nie szuka leczenia z obawy przed wstydem. Dlatego, zatrudnienie psychologa w organizacji niekoniecznie oznacza, że pracownicy zgłoszą się po pomoc.

Prawie trzy czwarte (72%) organizacji świadczy usługi z zakresu ochrony zdrowia dla pracowników, głównie poprzez umowy outsourcingowe, które najczęściej koncentrują się na ocenie zdolności do pracy (80%) oraz zapewnieniu profesjonalnej diagnozy i prognoz dla osób chorych (77%).(CIPD’s 2020 Health and Well-Being at Work survey).
Możliwość otrzymania pomocy przez zewnętrznego, niezależnego psychologa pomaga przełamać barierę wstydu. Tym samym, zapewnia pracownikowi większy komfort w korzystaniu ze wsparcia. Potrzeba posiadania stałego dostępu do usług psychologicznych w miejscach pracy jeszcze nigdy nie była tak zauważalna. Oprócz jednostkowych spraw pracowników, obecna sytuacja odsłoniła wiele nierozwiązanych spraw w całych organizacjach. Niejawne czy ukryte konflikty, trudności w relacjach wśród współpracowników, w momencie zwiększonego napięcia nabierają na sile. Oprócz rozwiązań na tu i teraz, jest teraz dobry moment na zaplanowanie długofalowej polityki zapobiegania takim napięciom w firmie. Dobra atmosfera w pracy, to również jeden z czynników chroniących przed wypaleniem.

Szybko i bezpiecznie

Kluczowa w pomocy psychologicznej dla pracowników jest jej dostępność. Obecna sytuacja pokazała, jak wartościowa w sytuacji kryzysu może być pomoc zdalna. Wideokonsultacja, infolinia psychologiczna – opcje są obecnie nieograniczone. Poradnie psychologiczne, poza tradycyjną pracą w gabinecie stacjonarnym, przenoszą swoje siedziby do sieci.  Dzięki temu, pracownik może z każdego miejsca na ziemi i bez zbędnej zwłoki otrzymać profesjonalne wsparcie.

Chociaż wideorozmowy z psychologiem stają się coraz bardziej popularne, wciąż jest niewiele firm mogących pochwalić się indywidualną infolinią psychologiczną dedykowaną dla swoich pracowników. Trend ten jednak szybko się zmienia. Wśród pracodawców pojawia się świadomość, że opieka psychologiczna dla pracowników jest nie tylko wartościowa dla nich samych ale także w perspektywie długofalowej opłacalna dla firmy. Stawiają na jej dostępność. Doceniają zdalną formę współpracy nie tylko w bieżącym wsparciu, sytuacjach kryzysowych, ale również jako element procesu rekrutacji nowej kadry. Dostępne rozwiązania abonamentowe umożliwiają przy niskim nakładzie kosztów przedsiębiorstwa, zapewnienie szybkiej i skutecznej opieki wszystkim pracownikom. 

Szczepionka na miarę czasów

Infolinie psychologiczne dla pracowników, psychologiczne poradnie online lub stacjonarne poradnie psychologiczne przynoszą pracownikom i firmom realne korzyści. Stanowią skuteczny element profilaktyki wypalenia zawodowego oraz odpowiedzialnej polityki zarządzania zasobami ludzkimi. Ograniczają absencję pracowników oraz wzmacniają wydajność całej organizacji. Od wspierania w znalezieniu właściwej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, poprzez pomaganie ludziom w osiągnięciu większej satysfakcji zawodowej, po bezpieczeństwo w miejscu pracy i wreszcie - interwencje w sytuacjach kryzysowych. Psycholog w firmie przynosi wiele dobrego.