Jeśli w twojej firmie prawie nie ma toksyczności – uprzedzenia są minimalne, nie zdarzają się stronniczość, mobbing, dyskryminacja, przemoc słowna… Jeśli szef jest sprawiedliwy, współpracownicy pełni szacunku, a atmosfera przyjemna… To nie czytaj nowej książki Kim Scott Toksycznie miejsce pracy. Bo już nie musisz wiedzieć, jak tworzyć firmę, w której wszystkie strony skupiają się po prostu na wykonywaniu swoich zadań, a środowisko pracy jest wolne od uprzedzeń, tyrani, dyskryminacji czy przemocy psychicznej. Scott daje nie tylko rady osobom, które doświadczają w firmie niewłaściwych zachowań, lecz także zbiera narzędzia dla liderów i członków zespołów, w jaki sposób zapobiegać przypadkom niesprawiedliwości w miejscu pracy i co zrobić, gdy – pomimo starań – już do tego dojdzie.

Nie można rozwiązać problemów, których nie chcemy dostrzec

Często nie chcemy myśleć o sobie jako pokrzywdzonym lub ofierze przemocy w miejscu pracy. Ale jeszcze mniej chcemy myśleć o sobie jako ewentualnym sprawcy – kimś, kto wyrządza krzywdę lub przyczynia się do jakiegokolwiek przejawu toksyczności. Tak naprawdę przeważnie w ogóle się nad tym nie zastanawiamy. Lecz to problem, który dotyczy nas wszystkich, wszyscy bowiem – nawet nieświadomie – wykluczamy, nie doceniamy i nie w pełni wykorzystujemy potencjał jednych ludzi, równocześnie angażując, przeszacowując i awansując innych. W naszej codziennej pracy możemy mieć do czynienia z różnymi problemami: stereotypami, uprzedzeniami, nękaniem, dyskryminacją, atakami słownymi czy przemocą fizyczną, które są nie tylko niesprawiedliwe, ale prowadzą też do braku efektywności i innowacyjności.[1] Dlatego zarówno z powodów etycznych, jak i praktycznych wszyscy mamy do odegrania rolę w tworzeniu przyjaznego środowiska pracy. Z pomocą przychodzi nam Kim Scott, autorka bestsellera Szef wymagający i wyrozumiały, która wraca z nowa książką. Pokazuje w niej, co konkretnie możemy zrobić – tu i teraz – by wspólnie tworzyć sprawiedliwe i efektywne miejsce pracy.

Firma bez przemocy

W Toksycznym miejscu pracy Scott wskazuje, jak rozpoznawać niewłaściwe postawy i zachowania przynoszące rzeczywiste szkody. Pomaga także zrozumieć, w jaki sposób stworzone przez nas systemy utrwalają nierówność i niesprawiedliwość, a przez to uniemożliwiają nam, zespołowi i całej firmie odniesienie prawdziwego sukcesu. Jeśli nie zaczniemy działać, to jedynie wzmocnimy błędne koło, w którym toksyczność z czasem się potęguje. Kim proponuje zatem odpowiednie strategie. Po pierwsze – dla osób będących ofiarami, uwzględniając fakt, że nie można oczekiwać, by to one wzięły na siebie ciężar walki z niesprawiedliwościami. Po drugie – dla pracowników, którzy dostrzegają przejawy toksyczności w firmie, tak by przestali być jedynie biernymi obserwatorami, a stali się osobami wspierającymi i mogli zrobić coś, by poprawić sytuację. Po trzecie – dla sprawców (osób krzywdzących), aby zrozumieli, w jaki sposób ich zachowania zatruwają zdolność zespołu do współpracy. Nie zapomina także o szefach, którym podpowiada, jak powinni odpowiednio reagować i skutecznie zapobiegać toksyczności.

To jest możliwe, ale nie jest łatwe

Jak pisze Scott, jest jedna kluczowa rzecz, o której należy pamiętać podczas budowania przyjaznego środowiska pracy. To proces, a nie cel. Tu nie ma punktu, w którym trzeba się zatrzymać. Jeśli jako lider nie będziesz regularnie rewidować zabezpieczeń, które wprowadziłeś, by przymus i konformizm nie wkradły się do pracy twojego zespołu, to toksyczność i nieefektywność, zawładną waszą codziennością. Te aspekty ludzkiej natury, z których jesteśmy najmniej dumni, zawsze będą nas odciągać od wysiłków na rzecz współpracy i prowadzić w kierunku przymusu – od poszanowania indywidualności do żądania podporządkowania się.[2] Wprowadzenie nietoksycznego środowiska pracy, takiego, w którym wszyscy mogą się skoncentrować na wykonywaniu swoich obowiązków, wymaga zmiany transformacyjnej, a ta wiąże się z zaangażowaniem całego zespołu. Tylko dzięki temu można utrzymać przyjazne miejsce pracy, które pozwoli wszystkim pokazać pełnię swoich możliwości i odczuwać radość ze wspólnego działania.

 ***

„Kim Scott szczegółowo wyjaśnia, w jaki sposób uprzedzenia, stronniczość i tyranizowanie innych wpływają negatywnie na działalność wszystkich organizacji – nawet w tych, których szefowie mają jak najlepsze intencje – i proponuje praktyczny system walki z tymi trzema zjawiskami”.

– HENRY LOUIS GATES, JR., Uniwersytet Harvarda

„Jeśli urabiasz ręce po łokcie lub przeciwnie – chowasz głowę w piasek w związku z przypadkami niesprawiedliwości w twoim miejscu pracy (tak, twoim!), to ta książka jest właśnie dla ciebie. Nauczysz się z niej, w jaki sposób rozpoznawać i skutecznie walczyć z uprzedzeniami, niewłaściwym zachowaniem lub dyskryminacją – zjawiskami, które uniemożliwiają twojemu zespołowi i twojej firmie odniesienie prawdziwego sukcesu”.

– SARAH KUNST,  dyrektor zarządzający Cleo Capital

„W tej niezwykle wnikliwiej i przejmującej książce Kim Scott proponuje odważną wizję: miejsce pracy, w którym szacunek i współpraca wygrywają z dominacją i konformizmem. Toksyczne miejsce pracy stanowi niezwykłe połączenie moralnej odwagi z praktycznymi rozwiązaniami. Powinna znaleźć się na półce – a także w sercu i umyśle – każdego lidera”.

– DANIEL H. PINK, autor bestsellerowych książek Kiedy oraz Drive

„Wyjątkowo interesująca i cenna… Na podstawie własnych, niezwykle przykrych doświadczeń Kim Scott zbudowała praktyczny model pozwalający uczynić miejsce pracy bardziej sprawiedliwym środowiskiem”

– GRETCHEN RUBIN, autorka książki Projekt szczęście

 ***

Kim Scott jest autorką książki Szef wymagający i wyrozumiały. Jak skutecznie zarządzać, nie tracąc ludzkiego oblicza oraz współzałożycielką firmy Radical Candor. Wspólnie z Trier Bryant założyła również firmę Just Work, której celem jest pomoc organizacjom i klientom indywidualnym w budowie bardziej sprawiedliwych miejsc pracy. Kim przez wiele lat pracowała jako coach przedstawicieli kadry wyższego szczebla w takich firmach jak Dropbox, Qualtrics, Twitter oraz innych przedsiębiorstwach wysokich technologii. Była członkiem kadry Apple University oraz stała na czele zespołów AdSense, You Tube and Double-Click w Google. Zarządzała także kliniką pediatryczną w Kosowie i była odpowiedzialna za uruchomienie zakładu szlifowania diamentów w Moskwie. Obecnie wraz z rodziną mieszka w Dolinie Krzemowej.

[1] D. Rock, H. Grant, Why diverse teams are smarter, „Harvard Business Review”, https://hbr.org/2016/11/why-diverse-teams-are-smarter, dostęp 4 listopada 2016.

[2] D.H. Gruenfeld, L.Z. Tiedens, Organizational preferences and their consequences, w: Handbook of Social Psychology, red. S.T. Fiske, D.T. Gilbert, G. Lindzey, John Wiley & Sons, Nowy Jork 2010, s. 1252–1287.