Osoby, które po przyznaniu emerytury nadal pracują, mogą ubiegać się o przeliczenie świadczenia. Jeżeli emerytura była obliczona według starych zasad, ZUS doliczy okresy składkowe i nieskładkowe, które wystąpiły po przyznaniu świadczenia.

Po spełnieniu określonych warunków ZUS może też przeliczyć podstawę wymiaru emerytury uwzględniając nową kwotę bazową. Natomiast osobom, które nabyły prawo do nowej emerytury, ZUS uwzględni dodatkowe składki zgromadzone na ich koncie. Przeliczenie świadczeń emerytalnych następuje wyłącznie na wniosek emeryta. Wniosek w tej sprawie musi złożyć we właściwej ze względu na jego miejsce zamieszkania placówce ZUS

Przeliczenie emerytury obliczonej według nowych zasad

Nowa emerytura przysługuje osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 r., a także tym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., którzy kontynuowali zatrudnienie po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego i wystąpili z wnioskiem o przyznanie emerytury po 31 grudnia 2008 r. Osoba, która przeszła na nową emeryturę i dorabia do pobieranego świadczenia, może po pewnym czasie ubiegać się o jego przeliczenie. Od wynagrodzeń uzyskiwanych po ustaleniu uprawnień emerytalnych naliczane są bowiem składki ubezpieczeniowe (m. in. na ubezpieczenie emerytalne), które ZUS zapisuje na indywidualnym koncie osoby ubezpieczonej.

ZUS może dokonać ponownego obliczenia nowej emerytury z uwzględnieniem składek emerytalnych zgromadzonych po jej przyznaniu tylko wtedy, gdy osoba uprawniona zgłosi w tym celu odpowiedni wniosek. Może to zrobić po raz pierwszy po zakończeniu roku kalendarzowego, w którym nabyła uprawnienia emerytalne. Jeśli jednak nie podlega już ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury ma prawo zgłosić w każdym czasie po ustaniu tych ubezpieczeń. Osoba, która po przeliczeniu nowej emerytury nadal pracuje, może powtórnie zgłosić wniosek o uwzględnienie nowo zgromadzonych składek emerytalnych i podwyższenie swojego świadczenia. Może to jednak zrobić na początku roku kalendarzowego następującego po tym, w którym zgłaszała ostatni wniosek.

Przykład

Barbara K. 15 października 2013 r. ukończyła powszechny wiek emerytalny (60 lat i 3 miesiące) i od tego dnia nabyła prawo do nowej emerytury. Wysokość świadczenia, obliczona z uwzględnieniem kapitału początkowego oraz składek emerytalnych zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonej do końca września 2013 r., wyniosła 2 240,50 zł. Kilka dni po przyznaniu świadczenia Barbara K. ponownie podjęła zatrudnienie. Pod koniec stycznia 2014 r. wystąpiła z wnioskiem o ponowne ustalenie emerytury z uwzględnieniem nowych składek emerytalnych. W związku z tym, że wniosek ten został złożony po zakończeniu roku kalendarzowego, w którym przyznano jej świadczenie, ZUS dokonał ponownego obliczenia emerytury. W tym celu podzielił sumę składek emerytalnych zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonej od października do grudnia 2013 r. (5 550,10 zł) przez średnie dalsze trwanie życia dla osoby w wieku 60 lat i 6 miesięcy (250,8 miesięcy). Uzyskana kwota (22,13 zł) została zsumowana z dotychczasową wysokością świadczenia (2 240,50 zł + 22,13 zł = 2 262,63 zł). Barbara K. przez kolejne kilka lat zamierza kontynuować zatrudnienie. Następne wnioski o przeliczenie emerytury z uwzględnieniem nowych składek będzie mogła złożyć najwcześniej w styczniu 2015 r. a następnie w styczniu 2016 r. itd.

Przeliczenie emerytury obliczonej według starych zasad

Osobom urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., ZUS oblicza emeryturę według tzw. dotychczasowych (starych) zasad. Pracującemu emerytowi, który ma ustaloną wysokość świadczenia według starych zasad ZUS doliczy okresy składkowe i nieskładkowe, przebyte już po przyznaniu emerytury. O doliczanie dodatkowych okresów można wnioskować po zakończeniu każdego kwartału kalendarzowego a więc w styczniu, kwietniu, lipcu i październiku każdego roku lub po ustaniu ubezpieczenia (zakończeniu pracy) w każdym czasie.

Emeryt może również wnioskować o ponowne ustalenie podstawy wymiaru emerytury, z uwzględnieniem zarobków uzyskanych po przyznaniu świadczenia. ZUS wówczas przeliczy emeryturę od ustalonej na nowo podstawy jej wymiaru, jeśli pracujący emeryt spełnia łącznie następujące warunki:

• wskazuje do ponownego ustalenia podstawy wymiaru emerytury wynagrodzenia przypadające w całości lub w części po przyznaniu tego świadczenia,
• wnioskuje o obliczenie podstawy wymiaru emerytury z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatniego 20-lecia przypadającego przed rokiem złożenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości świadczenia lub też z 20 dowolnych lat z całego okresu ubezpieczenia sprzed tego roku,
• legitymuje się wyższym wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru z nowo wskazanego okresu w stosunku do wskaźnika obliczonego poprzednio.

Warunek posiadania wyższego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru świadczenia nie jest wymagany jeśli emeryt od dnia ustalenia prawa do świadczenia do dnia zgłoszenia wniosku o przeliczenie jego podstawy wymiaru, nie pobrał emerytury (nawet za jeden miesiąc) wskutek zawieszenia prawa do tego świadczenia. ZUS nie wymaga wyższego wskaźnika także wtedy gdy emeryt wskaże do ponownego ustalenia podstawy wymiaru zarobki osiągnięte w całości po przyznaniu emerytury, a nowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia wynosi co najmniej 130%.

Podstawa Prawna:

• art. 55, art. 55a, art. 108-113 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 748; ost. zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 1311