Większość z nas ocenia kandydatów na prezydenta państwa polegając na emocjach i politycznych sympatiach. A gdyby stworzyć model kompetencyjny „stanowiska” prezydenta tak, jak robi się to przy ocenie menedżerów wysokiego szczebla?

Prezydent „fajny”, czy kompetentny?

Mirosław Dudziński, konsultant Gamma przyznaje, że taka próba zastosowania podejścia kompetencyjnego w sferze publicznej jest swoistym eksperymentem. O tyle ciekawym, że także w Polsce widoczny jest trend do większego profesjonalizowania sposobu zarządzania w tej sferze. Choć – jak przyznają eksperci wciąż wiele rzeczy można jeszcze usprawnić.
Twórcy tego nietypowego modelu kompetencyjnego, którzy na co dzień szkolą pracowników i menedżerów przedsiębiorstw i instytucji państwowych, oparli się na analogii: prezydent powinien być liderem, a osoby które są liderami, menedżerami w przedsiębiorstwach cechują się określonymi kompetencjami. Także analizując przyczynę sukcesu menedżerów okazuje się, że kluczem do niego najczęściej są kompetencje, które posiadają.
– Po analizie specyfiki urzędu prezydenta z całego zestawu kompetencji występujących najczęściej na stanowiskach menedżerski zarówno w dużych przedsiębiorstwach jak i instytucjach publicznych wybraliśmy siedem. Żeby nie działać w oderwaniu od realiów, o konsultację poprosiliśmy politologa – mówi Mirosław Dudziński.

Zbigniew Stefanik, politolog-bloger, a także przez kilka lat aktywnego uczestnik polskiej sceny politycznej, który konsultował model kompetencyjny z ekspertami Gamma przyznaje, że przeciętny polski wyborca niestety nie zadaje sobie zbyt wiele trudu, żeby dowiedzieć się czegoś o kandydatach, spośród których przyjdzie mu wybierać.
– Mówiąc kolokwialnie, mnóstwo wyborców głosuje na: krawat, twarz, albo po prostu na to, że ktoś jest „fajny”, czyli kieruje się tym, co im się „wydaje”, że wiedzą o danym kandydacie. Tak naprawdę głosują więc na wizerunek, do jakiego udało się ich przekonać sztabom wyborczym kandydatów – przyznaje Stefanik. Dlatego model, który pomagałby bardziej obiektywnie ocenić kandydatów ocenia pozytywnie.
Siedem kompetencji, które zdaniem ekspertów można odnieść do osoby kandydata na stanowisko prezydenta to: skuteczna komunikacja, podejmowanie decyzji wizja i strategia, zarządzanie konfliktami, spójność i zaufanie, budowanie strategicznych sojuszów oraz wywieranie wpływu.
Dudziński przyznaje, że dopasowanie kompetencji menedżerskich do urzędu prezydenta było o tyle trudne, że urząd ten ma mniejszy zakres możliwości operacyjnych niż menedżer w firmie. Menedżer może podejmować decyzje i po prostu je wdrażać. Prezydent ma bardziej ograniczone (konstytucyjnie) pole działania, dlatego pełniąc swój urząd nie może wykorzystywać, czy nawet prezentować wszystkich kompetencji.

Anna Rutkowska, konsultant Gamma wyjaśnia, że cały model kompetencyjny wraz z podsumowaniem badań dostępny jest na stronie akcji: IdealnyPrezydent.pl.
– Chcemy się podzielić naszym know-how. To taki nasz mały wkład w rozwój demokracji w Polsce – mówi Anna Rutkowska.

Wybrane kompetencje

Prezydent zdaniem wyborców i kandydatów

Uczestnicy badań mieli wybrać z listy 25 propozycji cech najczęściej utożsamianych ze stanowiskiem prezydenta przez internautów oraz umieszczonych między nimi losowo siedmiu kompetencji zdefiniowanych przez konsultantów Gamma.
– Co ciekawe okazało się, że respondenci biorący udział w ankiecie zwracali uwagę także na kompetencje, choć nie były one dla nich najważniejsze. Przykładowo kompetencja „skuteczny w komunikacji” znalazła się na czwartym miejscu pod względem ilości głosów – mówi Mirosław Dudziński, konsultant Gamma.
Po podsumowaniu badań okazało się, że zdaniem wyborców polski prezydent powinien być przede wszystkim: bezinteresowny, silny, mający swoje zdanie oraz wiarygodny, godny zaufania.

Zdaniem kandydatów na urząd Prezydenta RP najważniejsze są...

W czasie akcji skierowano takie pytanie do komitetów wyborczych kandydatów na prezydenta RP. Udało nam się uzyskać odpowiedź tylko czterech spośród jedenastu kandydatów.

 Bronisław Komorowski:
- Dotrzymywanie obietnic,
- Umiejętność zarządzania konfliktami,
- Myślenie strategiczne, 
- Budowanie wizerunku, 
- Umiejętność prowadzenia negocjacji, 
- Umiejętność komunikacji
Z zaznaczeniem, że wszystkie te kompetencje są RÓWNIE ważne.

Janusz Korwin-Mikke:
- Stanowczość i pewność siebie;
- Myślenie strategiczne;
- Autorytet;
- Umiejętność prowadzenia negocjacji,
- Inteligencja;
- Znający języki obce.

Magdalena Ogórek:
- Dotrzymywanie obietnic;
- Szacunek dla każdego;
- Otwartość;
- Bezkonfliktowość;
- Umiejętność prowadzenia negocjacji.
Z zaznaczeniem, że cechy uporządkowane są od najważniejszej.

Paweł Tanajno:
- Służebność wobec obywateli - Prezydent jest urzędnikiem jak każdy inny;
- Skromność - Prezydent RP jak Prezydent Szwajcarii powinien być do spotkania w wagonie 2-giej klasy, albo jak Prezydent Islandii - każdy powinien mieć do niego numer telefonu;
- Stanowczość - Prezydent RP strzeże Konstytucji, jest osobą odpowiedzialną za ustrój - powinien pilnować prac polityków by nie szkodzili obywatelom;
- Słowność - dotrzymywanie obietnic - w świecie polityków, którzy rzucają słowami na wiatr, słowność Prezydenta uważamy za kluczową;
- Bezpośredniość - Prezydent powinien być dostępny dla każdego obywatela by wspomóc go w jego problemach. Kancelaria Prezydenta powinna być jednym, wielkim biurem faktycznego Rzecznika Praw Obywatelskich (wybranego przez obywateli, a nie przez Sejm - jak obecnie wybiera się RPO).

MODEL KOMPETENCJI PREZYDENTA oraz wyniki ankiety dostępne są na stronie: www.idealnyprezydent.pl