Ciało, język, emocje, głos, doświadczenie. Każdy aktor uczy się maksymalnego wykorzystywania swoich możliwości do budowania roli. Ale techniki stosowane podczas pracy aktorskiej można z powodzeniem wykorzystać także w życiu zawodowym, a nawet prywatnym. I nie chodzi tutaj o trening udawania kogoś kim się nie jest, a o takie ćwiczenie i przygotowanie poszczególnych elementów, by w rezultacie czuć się w swojej zawodowej roli swobodnie.

Zadaniem aktora jest poruszenie w widzu konkretnych emocji, a niekiedy także wywołanie pewnych zachowań. Działając na scenie aktor wchodzi w relację z widzem. Na ogół życie zawodowe również opiera się na relacjach. Podobnie jak prywatne. Aby móc maksymalnie z nich czerpać, opanowujemy pewne kody i normy zachowania. Idealnie gdy w swoich rolach czujemy się komfortowo, dobrze. A żeby się to się zadziało, trzeba się do nich przygotowywać, korzystając z takich narzędzi, jak ciało, głos czy język. Jak robią to zawodowi aktorzy? Jak my możemy to wykorzystywać w swoim życiu.  

Praca nad sobą

Pisząc o treningu aktorskim i wykorzystywaniu jego elementów w procesie rozwijania pewnej swobody relacji, nie sposób pominąć metody Stanisławskiego bazującej w dużej mierze na wyobraźni, obserwacji i własnych przeżyciach. Aktor pracując nad rolą miał wyobrażać sobie swoje reakcje w danej sytuacji i w ten sposób przygotowywać się do roli i gry. Podobnie jest w przypadku sytuacji zawodowych – zwłaszcza tych nieoczywistych czy wyjątkowo stresowych. Ich uprzedzenie poprzez wizualizację pomaga odnaleźć się w roli. Jest to też element niwelowania napięcia i stresu, co w codziennym życiu jest nieocenione. Przykładowo:

Jest poniedziałek. W południe ma się rozpocząć zebranie zarządu podczas którego asystentka prezesa przedstawi dane firmy z ubiegłego kwartału. Sytuacja stresująca, nawet bardzo. Pomijając kwestie danych, które nie są dla firmy satysfakcjonujące, to w spotkaniu będą brali udział ludzie na wysokich stanowiskach, z bardzo formalnym podejściem do pracowników. Asystentka o tym wie i bardzo ją ta sytuacja stresuje. Co może zrobić? Po pierwsze – przećwiczyć wcześniej prezentację przed lustrem tyle razy, ile to będzie potrzebne, by poczuła się w tej sytuacji pewnie. Po drugie – zastosować jedną z technik zmniejszania napięcia i przed spotkaniem zamknąć oczy i wrócić wspomnieniami do tych momentów w życiu, które były wyjątkowo przyjemne i które chciałaby powtórzyć. W ten sposób naturalnie zredukuje poziom stresu i uzyska stan ducha, który pozwoli na dalsze efektywne działanie. Jest to bardzo prosty, a jednocześnie bardzo skuteczny zabieg. Niestety stosunkowo rzadko wykorzystywany. Zazwyczaj bowiem ludzie brną w swoje negatywne emocje, albo je tłumią nie wiedząc, że można nimi skutecznie sterować. Żeby jednak dojść do takiego przekonania, trzeba uważnie się obserwować. I oczywiście ćwiczyć – na przykład odpowiadając na opis trudnych sytuacji przed lustrem czy kamerą, analizując swoje reakcje i pracując nad nimi.

Język, głos i dykcja

Skuteczna komunikacja w dużej mierze opiera się na języku, który powinien być dostosowany nie tylko do roli, jaka jest nam przypisana, ale także do odbiorcy. Świadomość, że mówimy ładnie, wyraźnie i z właściwym temperamentem, sprawia że czujemy się pewniej i swobodniej wyrażamy opinie. Dlatego wszystkie elementy powiązane z wypowiadaniem się warto ćwiczyć: mówić przed lustrem obserwując jednocześnie gesty, nagrywać na dyktafon wypowiedzi, trenować dykcję wykorzystując słowne łamańce. Komuś kto mówi sprawnie, zgrabnie i po prostu ładnie, i ma tego świadomość, łatwiej jest funkcjonować w relacjach z innymi. Nie musi się wstydzić, że bełkocze, kilkukrotnie powtarzać wypowiedzi itd. Słowo, głos i dykcja – tak w pracy aktora, jak i w każdej innej roli zawodowej – to narzędzia. Oczywiście są zawody, które bardziej z nich korzystają (trener, profesjonalny mówca, menedżer), i takie, które korzystają z nich mniej. Ale wszędzie tam, gdzie występują relacje, są to narzędzia wartościowe, z dużym potencjałem.

Kostium

Praca nad ciałem i świadomym reagowaniem na spotykające nas w życiu sytuacje to jedno. Głos, słowo i dykcja – drugie. Trzecim ważnym elementem jest praca z kostiumem i świadome wybieranie stroju w zależności od okazji oraz umiejętność poruszania się w nim. Uczą się tego aktorzy na studiach odtwarzając ruchy w ciężkich kostiumach z minionych epok. Powinien uczyć się tego każdy, kto ma świadomość, że na całość jego wizerunku wpływa także ubiór. Wydawać by się mogło, że to element mało znaczący, albo raczej oczywisty, i że każdy wie, jaki strój jest właściwy danej sytuacji. Ale doświadczenie podpowiada, że nazbyt często strój jest do sytuacji dobrany odpowiednio. To z noszącym go człowiekiem gdzieś się mija. Znalezienie właściwego balansu między sytuacją, człowiekiem a strojem bywa trudne, ale uświadomienie sobie, że to również jest jeden z elementów pracy nad upewnieniem się w roli, w której się znajdujemy, jest bardzo ważne. Poruszanie się w stroju i „czucie się w stroju” mimo że nie jest to średniowieczna zbroja także trzeba przećwiczyć, pamiętając że jest to element naszego wizerunku zarówno zawodowego, jak i prywatnego.

...

Trening angażuje aktora na wielu poziomach i w wielu przestrzeniach. Profesjonalny aktor uczy się gry latami korzystając z całego bogactwa ćwiczeń i podejść teoretycznych. Od „zwykłego” człowieka trudno wymagać takiego zaangażowania. Zresztą w obu przypadkach inne są motywacje i finalne cele. Faktem jest natomiast, że w obu przypadkach ważne są też ćwiczenia. Trening aktorski uczy wykorzystywać w codziennej komunikacji możliwości ciała, głosu i doświadczenia. Mówię to z perspektywy  aktora, który na deskach teatru już nie występuje, a który nadal z niektórych technik aktorskich korzysta. Wszelkie gry improwizacyjne świetnie się do tego nadają. Mobilizują bowiem do wcielania się w różne role, budowania historii i spontanicznego reagowania na wymyślone sytuacje. A sam trening aktorski zwiększa samoświadomość, bo jest oparty na obserwacji. W dalszej perspektywie pozwala świadomie wywierać wpływ na siebie i innych ludzi.

Więcej na temat wykorzystania technik aktorskich w życiu zawodowym podczas jesiennej edycji konferencji MIXER HR 28 września w Gliwicach. Zapraszamy!