Na naszych stronach poruszaliśmy już temat udzielania urlopu wypoczynkowego na wniosek pracownika – pracownik pragnący skorzystać z urlopu zwraca się do pracodawcy z wnioskiem na piśmie, który pracodawca zatwierdza (swoiste „porozumienie”, czyli zgoda obu stron) lub też nie akceptuje.
Najważniejsze w powyższym przykładzie jest porozumienie obu stron stosunku pracy. Czy możliwa jest natomiast sytuacja, w której pracodawca lub pracownik jednostronnie „udzielają” urlopu bez zgody drugiej strony? Na to pytanie przepisy kodeksu pracy udzielają nam odpowiedzi twierdzącej: pracodawca posiada uprawnienie do udzielenia urlopu pracownikowi w okresie wypowiedzenia umowy o pracę, natomiast pracownik może skorzystać z tzw. urlopu na żądanie. W artykule niniejszym zajmiemy się pierwszą formą udzielenia urlopu.
Zgodnie z przepisem art. 1671 Kodeksu pracy w okresie wypowiedzenia umowy o pracę, pracownik zobowiązany jest wykorzystać przysługujący mu urlop wypoczynkowy, jeżeli w tym okresie pracodawca udzieli mu urlopu. W takim przypadku wymiar udzielonego urlopu, z wyłączeniem urlopu zaległego, nie może przekraczać wymiaru urlopu wynikającego z przepisów art.1551. Na mocy ww. artykułu pracodawca uzyskał prawo do udzielenia pracownikowi urlopu w okresie wypowiedzenia umowy o pracę, a pracownik został jednocześnie zobowiązany do wykorzystania należnego mu urlopu.
Wymiar urlopu
Prawo pracodawcy do udzielenia urlopu w okresie wypowiedzenia nie zależy od ustalonego na dany rok kalendarzowy terminu wykorzystania przez pracownika urlopu (tzw. plan urlopów). Przesłanką udzielenia urlopu w tym okresie jest fakt, iż pracownik posiada prawo do niewykorzystanego w danym roku kalendarzowym i w latach ubiegłych urlopu wypoczynkowego.
W okresie wypowiedzenia pracodawca udziela pracownikowi przysługujący mu urlop, do którego pracownik nabył prawo w okresie zatrudnienia. Przepis art. 1671 K.P. nakłada na pracownika obowiązek wykorzystania urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia (jeżeli pracodawca udzieli pracownikowi urlopu) i to zarówno urlopu bieżącego (proporcjonalnie obniżonego) jak i zaległego.
Pracodawca skorzysta
Przepis art. 1671 K.P. stanowi przykład jednostronnego udzielenia przez pracodawcę urlopu wypoczynkowego. Oznacza to, że w okresie wypowiedzenia pracodawca może udzielić pracownikowi całego urlopu zaległego oraz urlopu bieżącego proporcjonalnie do okresu pracy u niego w danym roku kalendarzowym. Tak przyjął też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 września 2003 r., I PK 403/02
Należy podkreślić, iż tak skonstruowany przepis jest korzystny dla pracodawców, ponieważ z reguły bardziej kalkuluje im się realizacja urlopów w naturze niż zatrudnianie w okresie wypowiedzenia i dodatkowo wypłata ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.
...
Podsumowując: o ile po stronie pracodawcy istnieje "możliwość" udzielenia urlopu, o tyle po stronie pracownika powstaje obowiązek jego wykorzystania. Zaakcentowana możliwość (a nie obowiązek) po stronie pracodawcy sprawia, że "może" on, ale wcale "nie musi" ze swojego uprawnienia skorzystać. Może on zatem nie udzielić pracownikowi w tym okresie urlopu wypoczynkowego, co skutkuje tym, że pracownikowi przysługuje ekwiwalent za urlop, zgodnie z art. 171 § 1 K.P. w oparciu o reguły wynikające z art. 1552 K.P.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26.06.1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 Nr 21, poz. 94 )
