W dniu 1 stycznia 2019 r. wchodzi w życie ustawa o zmianie ustawy o związkach zawodowych oraz niektórych innych ustaw. Niniejszy akt prawny wprowadza istotne zmiany w funkcjonowaniu związków zawodowych, spośród których poniżej opisano wybrane kwestie. Najbardziej wiodącą nowelizacją jest zmiana definicji osoby, która może przystąpić do związku.

Praktyczne szkolenie odbędzie się 4 grudnia w Poznaniu. Więcej informacji znajdziesz TUTAJ

Ustawa wprowadziła rozszerzenie koalicji związkowej na wszystkie osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem, niezależnie od podstawy zatrudnienia. Obok pracowników prawo do tworzenia oraz wstępowania do związków zawodowych będą miały również osoby wykonujące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, tj. umowy zlecenia, umowy o świadczenie usług oraz umowy o dzieło. Z przywileju tego będą mogły również skorzystać tzw. „osoby samozatrudnione”, czyli prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. Warunkiem jest jednak, aby osoby te wykonywały pracę na rzecz danego podmiotu osobiście (tj. bez pośrednictwa innych jednostek).

Analogicznie jak dotychczas, w dalszym ciągu zrzeszać będą mogli się m.in. pracownicy, członkowie
rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz osoby zatrudnione na podstawie umowy agencyjnej, jeżeli
nie są pracodawcami. Prawa do tworzenia związków zawodowych, tak jak do tej pory, nie będą
posiadać wolontariusze oraz stażyści. Osoby te będą jednak mogły wstępować do istniejących już
związków zawodowych, jeżeli taką okoliczność będzie przewidywał ich status.

Reprezentacja zbiorowa i indywidualna związków.
W związku z rozszerzeniem koalicji związkowej reprezentacja zbiorowa związków będzie obejmowała ogół osób wykonujących pracę zarobkową niezależnie od tego, czy są one ich członkami. Natomiast w sprawach indywidualnych dotyczących wykonywania pracy zarobkowej związki zawodowe nadal chronić będą wyłącznie prawa i interesy osób stowarzyszonych w ich kręgach.

Kto będzie posiadał uprawnienia zakładowej organizacji związkowej?
Tak jak dotychczas miano zakładowej organizacji związkowej będzie przysługiwało organizacji zrzeszającej co najmniej 10 członków, będących pracownikami u pracodawcy objętego jej działaniem.
Przy czym, w związku z powyżej opisanymi zmianami, taki przymiot będzie również przysługiwał osobom wykonującym pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. Warunkiem przyznania powyższym jednostkom takiego uprawnienia jest konieczność świadczenia przez nich pracy – co najmniej 6 miesięcy – na rzecz podmiotu objętego działaniem danej organizacji.

Tym samym warto pamiętać, że również m.in. osoby zatrudnione na innej podstawie niż umowa o pracę będą miały znaczenie przy ocenie zakładowego charakteru organizacji związkowej.

Zakaz dyskryminacji podmiotów zrzeszonych w związkach zawodowych.
W celu zagwarantowania osobom wykonującym pracę zarobkową niezależności od pracodawców wprowadzono zakaz nierównego traktowania tych podmiotów. Regulacja ta dotyczy również m.in. emerytów, rencistów, osób bezrobotnych, wolontariuszy, stażystów i innych osób, które świadczą osobiście pracę bez wynagrodzenia.

Poprzez naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu z powodu przynależności do związku zawodowego lub pozostawania poza nim albo wykonywania funkcji związkowej uważa się takie różnicowanie, którego skutkiem jest w szczególności:

• odmowa nawiązania lub rozwiązania stosunku prawnego;
• niekorzystne ukształtowanie wynagrodzenia za pracę zarobkową lub innych warunków
• zatrudnienia;
• pominięcie przy awansowaniu lub przyznawaniu innych świadczeń związanych z pracą zarobkową,
• pominięcie przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe.

Powyższej wskazanym podmiotom – jeżeli stały się ofiarami dyskryminacji ze względu na status związkowy – przysługuje prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę.

Prawo do zwolnienia z pracy zawodowej w związku z wykonywaniem funkcji związkowej.
Warto podkreślić, że osoby wykonujące pracę zarobkową, tak jak pracownicy będą posiadały prawo do zwolnienia od pracy zawodowej na czas niezbędny do wykonania doraźnej czynności wynikającej z ich funkcji związkowej poza zakładem pracy. Warunkiem jest jednak, aby czynność ta nie mogła być wykonana w czasie wolnym od pracy. Osoby te co do zasady zachowają w takim przypadku prawo do wynagrodzenia.

Prawo do wszczynania sporów zbiorowych.
W związku z opisanymi zmianami znowelizowana została m.in. także Ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Zbliżony do pracowników status będą miały także inne kategorie osób wykonujących pracę zarobkową, w tym osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych. Podmioty te zyskają przede wszystkim prawo do wszczynania i występowania w sporach zbiorowych na takich samych zasadach jak pracownicy.

Podwyższenie progów reprezentatywności.
Ustawa nowelizująca wprowadziła również podwyższenie progów reprezentatywności dla zakładowych organizacji związkowych. Progi zostały zwiększone z 7% do 8% dla organizacji wchodzących w skład Rady Dialogu Społecznego i ich organizacji członkowskich oraz z 10% do 15% dla pozostałych organizacji.

Powyżej omówiono najbardziej doniosłe kwestie wprowadzone przez ustawę nowelizującą. Warto jednak pamiętać, że rozszerzenie katalogu osób objętych prawem do koalicji wymusiło na ustawodawcy dokonanie również szeregu innych zmian dostosowujących Ustawę o związkach zawodowych do tej kwestii.

Ze wszystkimi zmianami można zapoznać TUTAJ

Praktyczne szkolenie odbędzie się 4 grudnia w Poznaniu. Więcej informacji znajdziesz TUTAJ