Popularność spółki komandytowej i powiązanej z nią pod względem formy spółki komandytowo – akcyjnej rozpoczęła się stosunkowo niedawno, a w ciągu niespełna dwóch lat liczba zarejestrowanych podmiotów podwoiła się i stale rośnie.

Co to za spółka?

Spółka komandytowa (sp.k.)jest formą spółki osobowej mającą na celu prowadzenie działalności gospodarczej pod własną firmą. W przypadku tej formy spółki mamy do czynienia z dwoma rodzajami wspólników - co najmniej jeden ze wspólników odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczeń (komplementariusz), zaś odpowiedzialność minimalna przynajmniej jednego ze wspólników (komandytariusza) jest ograniczona do sumy komandytowej – czyli oznaczenia kwotowego zakresu minimalnej odpowiedzialności wspólnika – komandytariusza, zawartej w umowie spółki.

Dwa trudne pojęcia- komplementariusz i komandytariusz

Nie jest dopuszczalne łączenie statusu komplementariusza i komandytariusza.

Firma spółki komandytowej musi zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz oznaczenie „spółka komandytowa” (sp.k.).  Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowej powinna zawierać pełne brzmienie firmy tej osoby prawnej z oznaczeniem dodatkowym „spółka komandytowa”. Nie wyklucza to zamieszczenia również nazwiska komplementariusza, będącego osoba fizyczną.

Nazwisko komandytariusza nie może być umieszczone w firmie spółki.

Zgodnie z art. 104 § 4 KSH w przypadku występowania nazwiska komandytariusza w firmie spółki komandytariusz ten odpowiada wobec osób trzecich na takich samych zasadach jak komplementariusz.  

Umowa spółki

Powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Jak wspominano we wcześniejszych tekstach, tak i w tym przypadku określenie „powinno” należy rozumieć jak „musi”

Powinna zawierać firmę i siedzibę spółki, przedmiot działalności spółki, czas trwania (jeżeli spółka jest zawierana na czas oznaczony), oznaczenie wkładów wnoszonych do spółki przez każdego ze wspólników oraz ich wartość i oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego z komandytariuszy – sumę komandytową.

Uprawnienia wspólników

Do reprezentacji spółki uprawnieni są komplementariusze.

Komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik lub prokurent, jeśli prokura zostanie mu udzielona. Komandytariusze nie są uprawnieni ani zobowiązani do prowadzenia spraw spółki, chyba, że umowa spółki stanowi inaczej. Natomiast w kwestii spraw przekraczających zakres zwykłego zarządu do dokonania czynności wymagana jest zgoda komandytariusza, chyba, że umowa spółki stanowi inaczej.Komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do wniesionego do spółki wkładu (chyba, że umowa spółki stanowi inaczej), w stracie uczestniczy do wartości umówionego wkładu. Wkładu komandytariusza do spółki nie może stanowić wykonanie pracy lub świadczenie usług na rzecz spółki, chyba, że wartość innych wkładów tego komandytariusza nie jest niższa od wysokości sumy komandytowej.

Przyczyny rozwiązania spółki komandytowej:

• przyczyny opisane w umowie spółki,
• jednomyślna uchwała wspólników,
• ogłoszenie upadłości spółki,
• śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości (z zastrzeżeniem, że śmierć komandytariusza nie powoduje co do zasady rozwiązania spółki)
• wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub przez wierzyciela wspólnika,
• prawomocne orzeczenie sądu.

Co przemawia na korzyść spółki?

Głównymi zaletami prowadzenia działalności w formie spółki komandytowej są kolejno:

• możliwość działania w dość szerokim zakresie (wprawdzie spółki komandytowe są w ogromnej większości przedsięwzięciami prowadzonymi na małą lub średnią skalę)
• duża swoboda w kształtowaniu charakteru organizacyjnego działalności – tak pod względem zakresu odpowiedzialności, jak prowadzenia spraw spółki, możliwości wnoszenia i pozyskiwania kapitałów, brak określonej sumy komandytowej oraz odrębny charakter odpowiedzialności obu typów wspólników
• spółka komandytowa, jako spółka osobowa prawa handlowego, nie jest płatnikiem podatku dochodowego – podatnikami są wspólnicy tej spółki

Wady? Brak osobowości prawnej oraz konieczność prowadzenia pełnej księgowości, co może wiązać się z podwyższonymi kosztami działalności.

Ni pies, ni wydra – moda na hybrydy, czyli…

Spółka komandytowo – akcyjna (SKA) jest dość ciekawą pod paroma aspektami formą prowadzenia działalności gospodarczej. Traktowana jest jak „brakujące ogniwo” pomiędzy formą spółki osobowej, a „poważną” spółką kapitałową. Do ubiegłego roku fakt korzystnego opodatkowania i możliwość odroczenia płatności podatku do momentu wypłaty dywidendy sprawiał, że spółka komandytowo – akcyjna była bardzo korzystną (pod warunkiem posiadania relatywnie sporego kapitału) formą prowadzenia działalności gospodarczej.

Można w uproszczeniu powiedzieć, że spółka komandytowo – akcyjna stanowi ewolucyjną formę spółki komandytowej, łącząc w sobie cechy spółki osobowej i kapitałowej.Należy zwrócić uwagę, iż zgodnie z treścią art. 126 § 1 pkt 1 i 2 KSH we wszystkich sprawach, do których nie stosuje się przepisów o spółce jawnej, do spółki komandytowo-akcyjnej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej, w szczególności przepisy dotyczące kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia.

Zmiany w opodatkowaniu

Do niedawna jeszcze bardzo korzystne i względnie „łagodne” (jak na nasz kraj) pod względem podatkowym (były podatnikami PIT, transparentnymi podatkowo – płatnikami byli wspólnicy), spółki komandytowo-akcyjne straciły na atrakcyjności podatkowej w związku z wprowadzoną od dnia 1 stycznia 2014 roku nowelizacją ustawy o podatku dochodowym, która włączyła je w katalog podatników CIT. Dla spółek komandytowo – akcyjnych oznacza to w istocie dwupoziomowe opodatkowanie, czyli rzeczywiście wypracowanego dochodu od działu w zyskach oraz opodatkowanie wypłaty z zysku komplementariusza (komplementariuszy). W praktyce zrównało to spółkę komandytowo – akcyjną pod względem podatkowym ze spółkami kapitałowymi. To sprawiło, że ta forma prowadzenia działalności nieco straciła na atrakcyjności, jako że do tej pory z uwagi na wspomnianą „hybrydową” formę była czymś pomiędzy „zwykłą” spółka osobową, a spółką kapitałową.

Specyfika spółki

Spółka komandytowo – akcyjna ma zdolność prawną – może we własnym imieniu nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.

Jest to spółka osobowa mająca na celu prowadzenie działalności gospodarczej pod własną firmą, w której, podobnie jak w omawianej powyżej spółce komandytowej, za zobowiązania spółki co najmniej jeden ze wspólników odpowiada bez ograniczeń (komplementariusz), a minimum jeden ze wspólników jest akcjonariuszem.

Komplementariusz może wnieść wkład do spółki na kapitał zakładowy lub na inne fundusze

Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki.

Firma spółki komandytowo – akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz oznaczenie „spółka komandytowo – akcyjna”. Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowo – akcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie firmy tej osoby prawnej z dodaniem oznaczenia „spółka komandytowo – akcyjna”. Jeżeli komplementariuszem jest osoba fizyczna, możliwe jest zamieszczenie w firmie spółki nazwiska komplementraiusza. Nazwisko akcjonariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki, w razie jego wystąpienia w firmie akcjonariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak, jak komplementariusz – jest to sytuacja analogiczna do komandytariusza w spółce komandytowej. Aktem prawnym regulującym zadania, sposób organizacji i sposób działania spółki komandytowo – akcyjnej jest statut.

Statut spółki

Powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego. Statut powinni podpisać co najmniej wszyscy komplementariusze. Osoby podpisujące statut są założycielami spółki.

Statut powinien zawierać firmę i siedzibę spółki, przedmiot działalności, czas trwania spółki (o ile spółka jest zawierana na czas oznaczony), wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zgromadzenia, wartość nominalną akcji i ich liczbę, wraz z jednoczesnym wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela, liczbę akcji oraz określenie związanych z nimi uprawnień (jeżeli wprowadzane są akcje różnych rodzajów), nazwiska i imiona lub firmy komplementariuszy oraz ich siedziby i adresy, organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej (jeżeli statut lub przepisy ustawy przewidują ustanowienie rady nadzorczej).

Minimalny kapitał zakładowy spółki komandytowo – akcyjnej wynosi 50.000 zł. , zatem jest relatywnie wysoki.

Komplementariusz może wnieść wkład do spółki na kapitał zakładowy lub na inne fundusze.

Wkładem do spółki komandytowo – akcyjnej może być wyłącznie wkład pieniężny lub aport. Nie jest możliwe wniesienie jako wkład świadczenia pracy lub usług.Spółka komandytowo – akcyjna, z uwagi na swoja „hybrydową” konstrukcję, może dość łatwo pozyskiwać kapitał – poprzez emisję akcji.

Uprawnienia wspólników

Spółkę reprezentują komplementariusze. Akcjonariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik.

Każdy z komplementariuszy ma obowiązek i prawo prowadzenia spraw spółki, jednakże w statucie spółki można zapisać powierzenie prowadzenia spraw spółki jednemu lub kilku komplementariuszom.

W spółce komandytowo – akcyjnej może być ustanowiona rada nadzorcza. Jeżeli liczba akcjonariuszy wynosi powyżej 25, ustanowienie rady nadzorczej jest obowiązkowe. Członków rady nadzorczej powołuje i odwołuje walne zgromadzenie. Członkiem rady nadzorczej nie może być komplementariusz.

Prawo do udziału w walnym zgromadzeniu ma akcjonariusz i komplementariusz (nawet jeśli nie jest akcjonariuszem).

Rozwiązanie spółki komandytowo – akcyjnej powodują:

• Przyczyny określone w statucie
• Podjęcie przez walne zgromadzenie uchwały o rozwiązaniu spółki
• Ogłoszenie upadłości spółki
• Śmierć, ogłoszenie upadłości lub wystąpienie ze spółki jedynego komplementariusza
• Inne przyczyny przewidziane w przepisach prawnych

                                                                                   ---

Spółka komandytowa i komandytowo – akcyjna to już konstrukcje mocno zaawansowane pod względem prawno – formalnym, wymagające kapitałowo oraz zdecydowanie trudniejsze w prowadzeniu od pozostałych spółek osobowych. Mogą działać na szeroką skalę, choć zwykle nie dywersyfikują swojej działalności, koncentrując się na jednej branży czy sektorze rynku. Zwykle wymagają fachowej, a przez to – kosztownej obsługi lub też znacznie bardziej niż inne spółki osobowe rozbudowanego i zdywersyfikowanego pod względem zadań i kompetencji zespołu pracowniczego.