W kwestii urlopów i wprowadzonych zmian jest jeszcze wiele wątpliwości, zwłaszcza jeśli chodzi o prawa przysługujące rodzicom w tym zakresie. Regulacje prawne urlopów dla ojców przewidują kilka opcji.
Z jakiego urlopu może skorzystać tata?
• podstawowy urlop macierzyński - 20 tygodni od dnia porodu. Z pierwszych 14-tu tygodni może skorzystać wyłącznie matka dziecka. Pozostały okres 6 tygodni rodzice dziecka mogą podzielić między sobą. Termin składania wniosku o urlop macierzyński to maksymalnie 14 dni po porodzie. Można go wykorzystać również pracując na część etatu.
• urlop rodzicielski- trwa 26 tygodni. Może być wykorzystany w trzech częściach, z których na przemian mogą skorzystać mama i tata (np. 10 tygodni – mama, 5 tygodni tata i 11 tygodni znów mama). Rodzice mogą równocześnie przebywać na urlopie, co oznacza że maksymalny okres dla każdego z nich wynosi 13 tygodni. Możliwość korzystania z urlopów rodzicielskich przez ojców wprowadzona została w lipcu 2013 roku.
Ojcu dziecka niezależnie od wspomnianych wcześniej form opieki przysługuje również urlop:
• ojcowski - 2 tygodnie (włączają się do tego okresu również soboty i niedziele) i przysługuje każdemu mężczyźnie z momentem narodzenia dziecka. Ojciec musi wykorzystać urlop ojcowski do ukończenia pierwszego roku życia przez dziecko.
• bezpłatny wychowawczy – maksymalny okres trwania to 3 lata. Po zakończeniu urlopu ojcu przysługuje prawo do powrotu do pracy na poprzednie stanowisko pracy lub o zbliżonym charakterze. Prawo do wykorzystania urlopu przysługuje do 5. roku życia dziecka.
• na opiekę nad dzieckiem –w każdym roku kalendarzowym na opiekę nad dzieckiem ojcu przysługują 2 dni. Ten urlop przysługuje do ukończenia przez dziecko 14. roku życia.
Kiedy tata składa wniosek? 
W przypadku korzystania z podstawowego urlopu macierzyńskiego wniosek złożyć należy uwzględniając termin, którego matka musi dotrzymać powiadamiając pracodawcę przy rezygnacji z części urlopu- musi to nastąpić nie później niż 7 dni przed powrotem do pracy.
W przypadku urlopu ojcowskiego wniosek należy złożyć nie później niż 7 dni przed jego rozpoczęciem.
Jeśli chodzi o dodatkowy urlop macierzyński lub urlop rodzicielski wniosek należy złożyć nie później niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z danego urlopu.
Zasiłki dla rodziców podczas urlopu
Z zasiłków mogą korzystać wszyscy rodzice opłacający składki na ubezpieczenie chorobowe czyli nie tylko osoby zatrudnione na etatach. Oznacza to, że prawo do zasiłku przysługuje również osobom pracującym na umowę zlecenie czy prowadzącym własną działalność.
W przypadku urlopu macierzyńskiego wysokość zasiłku zależy od długości okresu jego trwania. Jeśli rodzic zdecyduje się wykorzystać od razu półroczny urlop wysokość zasiłku macierzyńskiego wyniesie 100 proc. jego wynagrodzenia. Jeżeli w dalszej kolejności zdecyduje się go przedłużyć o kolejne pół roku wysokość zasiłku wyniesie 60 proc. pensji. Jeśli rodzic od razu skorzysta z rocznego urlopu przez cały rok otrzyma 80 proc. wynagrodzenia.
Wysokość zasiłku macierzyńskiego jest liczona na podstawie wynagrodzenia, w tym przypadku jeśli tata korzysta z urlopu- z jego wynagrodzenia za pracę. Jest to średnia za ostatnie 12 miesięcy, w wysokości 60% wynagrodzenia za pracę rodzica korzystającego z urlopu.
Zgodnie z art. 177, art. 1820 Kodeksu pracy pracodawca nie może odmówić ojcu udzielenia urlopu na wychowanie dziecka, nie może go również zwolnić w trakcie trwania urlopu.
Źródło: MPiPS
