W świetle badań Bilans Kapitału Ludzkiego rok 2014 był rokiem powrotu optymizmu wśród pracodawców. Wiosną 2014 r. sytuacja na polskim rynku pracy wydawała się powrócić do normy sprzed spadków obserwowanych w 2013 r. Badania zrealizowane w projekcie Bilans Kapitału Ludzkiego potwierdzają, że 17% pracodawców deklarowało poszukiwanie pracowników (w opolskim 15% pracodawców). Jednocześnie w całej Polsce zaobserwowano zdecydowany wzrost popytu na liczbę poszukiwanych osób – o 26% w porównaniu do 2013 r. i 18% w porównaniu do 2012 r. Wyniki badań BKL w układzie branżowym również potwierdzają wzrost zapotrzebowania na pracowników w porównaniu do poprzednich lat.

Jakich pracowników szuka rynek?

Najwięcej pracodawców deklarujących problemy ze znalezieniem odpowiednich pracowników było w branży budowlanej i transportowej – wiosną 2014 r. prawie 9 na 10 spośród, szukających osób do pracy mówiło o trudnościach w rekrutacji. Również w innym sektorze produkcyjnym – przemysłowym i górniczym – wielu pracodawców przyznawało się, że ma problemy ze znalezieniem odpowiednich pracowników. Wiosną 2014 r., w porównaniu do poprzednich lat badań, najbardziej zwiększyło się natężenie problemów rekrutacyjnych w sektorze opieki zdrowotnej i pomocy społecznej. W układzie regionalnym wzrost zapotrzebowania na pracowników widoczny był praktycznie we wszystkich regionach. Największe wzrosty zanotowano w tych województwach, z których wcześniej pracodawcy wskazywali największe obniżenie popytu na osoby do pracy – głównie na południu kraju, w województwach: świętokrzyskim, podkarpackim, małopolskim i lubelskim (a także dolnośląskim, kujawsko-pomorskim i pomorskim). W 2014 roku w województwie opolskim, tak jak i w skali kraju nowych pracowników poszukiwali głównie pracodawcy z branży przemysłowej i górniczej (24% wskazań) oraz z opieki zdrowotnej i pomocy społecznej (22%). Duże zapotrzebowanie na pracowników z branży przemysłowej wynika ze specyfiku rynku pracy w województwie opolskim, gdzie, od co najmniej 10 lat, najwięcej osób zatrudnianych jest w sekcji przemysłowej (około 25%). Jednak plany zatrudnieniowe w województwie opolskim były nieco odmienne, od tych obserwowanych dla całej Polski. W województwie opolskim pracodawcy z branży: budownictwo i transport, handel i gastronomia oraz edukacja poszukiwali nowych pracowników rzadziej niż w Polsce. W przypadku edukacji różnica ta wyniosła 8 p. p. W województwie opolskim, w porównaniu do całej Polski, wyższe zapotrzebowanie na pracowników zgłaszali pracodawcy z branży opieka zdrowotna i pomoc społeczna (7 p. p. różnicy).

Jakich pracowników brakuje w opolskim?

Jak wynika z danych BKL, pracodawcy w województwie opolskim mieli trudności ze znalezieniem odpowiednich osób do pracy. W 2014 roku, wśród pracodawców poszukujących pracowników do pracy, aż 80% skarżyło się na problemy z ich znalezieniem (tyle samo, co w skali kraju). W województwie opolskim największy problem ze znalezieniem pracowników mieli pracodawcy z branż: opieka zdrowotna oraz przemysł i górnictwo – odpowiednio 100% i 96% wskazań. W skali kraju, największe trudności odczuwali pracodawcy rekrutujący w  opiece zdrowotnej oraz budownictwie i transporcie. Większe trudności w znalezieniu odpowiednich osób do pracy mieli pracodawcy z mikro i małych firm, w obu przypadkach 80% z nich zgłaszało takie problemy. W nieco mniejszym stopniu problem ten dotyczył dużych przedsiębiorstw (75%). Podobnie było w skali kraju – największe trudności w rekrutacji mieli opolscy mikroprzedsiębiorcy (82% wskazań), najmniejsze zaś pracodawcy, którzy w opolskim zatrudniają powyżej 50 pracowników (67%). W województwie opolskim problemy rekrutacyjne dotyczyły przede wszystkim robotników wykwalifikowanych – aż 37% pracodawców zatrudniających na stanowiska robotnicze zgłaszało ten problem. Trudno było również znaleźć specjalistów (22%) oraz techników i średniego personelu (20%). Pracodawcy nie mieli problemów ze znalezieniem osób na stanowiska biurowe, kierownicze i robotników niewykwalifikowanych (odpowiednio 2%, 4% i 4%). W branży edukacyjnej oraz w opiece zdrowotnej najtrudniej było znaleźć odpowiednie osoby do pracy na stanowiska specjalistyczne, dotyczyło to odpowiednio 97% i 68% pracodawców zatrudniających w tych branżach. W przemyśle i górnictwie oraz w budownictwie i transporcie z trudnością rekrutowano robotników wykwalifikowanych (problem dotyczył odpowiednio 70% i 53% pracodawców z tych branż). Zarówno w województwie opolskim, jak i w całej Polsce, zdecydowana większość pracodawców, którzy mieli problem ze znalezieniem odpowiednich kandydatów do pracy, deklarowała, iż głównym tego powodem było niespełnienie ich oczekiwań przez kandydatów. Wskazało tak 81% pracodawców z województwa opolskiego (o 1 p. p. więcej niż w skali kraju).

Wymagania wobec nowych pracowników

W opolskim ogólne wymagania pracodawców wobec kandydatów do pracy były zbliżone do tych stawianych przez pracodawców z całej Polski. Znaczne różnice zaobserwowano, jeśli chodzi o wymóg odpowiedniej płci. W województwie opolskim wymóg ten był istotny dla 73% pracodawców, czyli aż o 7 p. p. więcej niż w skali kraju. Natomiast 26% badanych zadeklarowało, iż wolałoby zatrudnić kobietę na oferowane stanowisko pracy (o 8 p. p. więcej niż w skali kraju). Takie wymagania pracodawców dotyczące płci kandydatów do pracy można wyjaśnić strukturą zapotrzebowania na pracowników w województwie opolskim. Z kolei zgłoszona przez ponad 1/4 pracodawców z województwa preferencja do zatrudnienia kobiet, może wynikać z potrzeby rekrutacji na stanowiska specjalistyczne oraz w sektorze usług i sprzedaży. Zawody te często wykonują kobiety. Na kolejnym miejscu pracodawcy z województwa plasowali wykształcenie (59%), zaś przedsiębiorcy w Polsce ogółem na drugim miejscu usytuowali doświadczenie (64% wskazań w skali kraju, 55% w województwie opolskim). Znajomość języka obcego była wskazywana, jako istotna przez 35% pracodawców z województwa opolskiego (o 1 p. p. mniej niż w skali kraju). Najrzadziej stawiano wymagania odnośnie odpowiedniego zawodu – 18% wskazań w województwie, o 1 p. p. mniej niż w Polsce.

Sposoby poszukiwania pracowników

W 2014 roku wśród pracodawców z województwa opolskiego najpopularniejszymi metodami poszukiwania pracowników była droga poleceń znajomych i rodziny (66%) oraz korzystanie z usług powiatowych urzędów pracy (63%). Metody te były również najpowszechniej stosowane w skali kraju (odpowiednio 69% i 58% wskazań w Polsce). Pracodawcy w województwie stosunkowo często wykorzystywali również ogłoszenia prasowe (33% wskazań), ogłoszenia w internecie (29%) oraz ogłoszenia rozwieszane w firmie (16%) w celu znalezienia nowych pracowników. Sposoby rekrutacji pracowników w województwie opolskim odzwierciedlały generalne trendy, które można zaobserwować w skali kraju. Preferencje dotyczące metod rekrutacji różnią się w zależności od branży, w jakiej działa firma oraz ze względu na jej wielkość. Pracodawcy z województwa opolskiego działający w budownictwie i transporcie najczęściej szukali pracowników drogą poleceń (82% wskazań). Pracodawcy zatrudniający w publicznych placówkach edukacyjnych najczęściej poszukiwali pracowników z pomocą powiatowych urzędów pracy (95% wskazań). Tak częste wykorzystanie tej metody w wyżej wymienionych branżach może wynikać z konieczności szybkiego obsadzenia wolnych miejsc pracy. Ponadto zatrudnienie osób zarekomendowanych jest obciążone mniejszym ryzkiem nieodpowiedniego doboru pracowników. Co ciekawe, w przypadku tak dużych firm traci na znaczeniu system poleceń rodziny i znajomych (37% wskazań), wynika to zapewne z ciągłej potrzeby uzupełniania braków kadrowych, co wymaga bardziej ustrukturyzowanych i zaplanowanych sposobów rekrutacji nowych pracowników

...

W ramach badania Bilansu Kapitału Ludzkiego pracodawcy pytani byli również o czynniki utrudniające wzrost zatrudnienia w ich firmach. Spośród opolskich przedsiębiorców skarżących się na trudności rekrutacyjne 14% przyznało, iż powodem tego było bardzo małe zainteresowanie ofertami pracy (o 3 p. p. więcej niż w skali kraju). Z kolei 5% pracodawców w województwie (o 4 p. p. mniej niż w skali kraju) przyznało, iż kandydatom nie odpowiadały zaproponowane warunki pracy.

Wyniki badań Bilansu Kapitału Ludzkiego zaprezentowane zostaną podczas seminarium "Wyzwania dla opolskiego rynku pracy w oparciu o wyniki Bilansu Kapitału Ludzkiego", które odbędzie się 7 lipca w Opolu.  Obok wyników badań pracodawców na opolskim seminarium zaplanowane zostały również dyskusje: Czy w odczuciu pracodawców mamy obecnie do czynienia ze zjawiskiem nadmiernego wykształcenia młodych ludzi? Jak rozwiązać problem obserwowalnego na rynku pracy niedopasowania? Czy branżowe podejście do podaży i zapotrzebowania na kompetencje doprowadzić może do poprawy relacji między biznesem i szkołami? Podczas seminarium po raz pierwszy zaprezentowany zostanie raport regionalny: „Rynek pracy w województwie opolskim w świetle danych z badań Bilans Kapitału Ludzkiego 2014”. Osoby uczestniczące w seminarium otrzymają go podczas rejestracji. Organizatorem seminarium jest Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Współorganizatorem - Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego. Udział w wydarzeniu jest bezpłatny. Szczegółowy program seminarium dostępny jest na stronie http://bkl.parp.gov.pl/program-seminarium-opole