Planujesz szkolenie, w którym przeraża Cię konieczność przekazania dużej ilości wiedzy? Nie lubisz prezentacji lub nie masz czasu na jej przygotowanie? Mam dla Ciebie metodę, dzięki której szybko i skutecznie uczestnicy szkolenia przyswoją nowe informacje.
Jigsaw-classroom, co to jest i skąd się wzięło?
Metoda „układankowa” ma swoje źródło w badaniach eksperymentalnych prowadzonych przez Elliota Aronsona w latach 70-tych ubiegłego stulecia. Badacz testował metodę, dzięki której można było eliminować rywalizację i uprzedzenia wśród dzieci. Efektem stosowania jigsaw-classroom był wzrost zachowań kooperacyjnych wśród dzieci oraz zdobycie przez nich umiejętności efektywnego uczenia się.
Metodę z powodzeniem można stosować podczas szkoleń dla dorosłych. Pozwala na szybkie przyswojenie i utrwalenie nowej wiedzy, rozwija umiejętność pracy w grupie, zwiększa zdolności komunikacyjne.
Opis metody
Jigsaw jest metodą aktywizującą wszystkich uczestników szkolenia. Każdy członek grupy zostaje ekspertem, który w istotny sposób przyczynia się do osiągnięć całego zespołu. Odpowiedzialność za opanowanie materiału w głównej mierze spoczywa na uczestnikach.
Rola trenera koncentruje się na:
- zorganizowaniu procesu uczenia się
- objaśnianiu zasad obowiązujących podczas modułu
- przygotowaniu materiałów i pomocy
- wyjaśnianiu niezrozumiałych treści
- korygowaniu błędów i nieścisłości.
Organizacja pracy
- Wybierz materiał tekstowy dotyczący jednego zagadnienia i podziel go na równe części. Fragmenty tekstów powinny być podobnej długości (kilka stron). W mojej praktyce dobrze sprawdzają się tematy:
- techniki wywierania wpływu,
- psychomanipulacje,
- procesy grupowe,
- wystąpienia publiczne,
- koncepcje motywacyjne,
- techniki perswazji.
- Podziel grupę na zespoły zadaniowe liczące tyle osób, na ile podzieliłeś tekst. Mając do dyspozycji 5 fragmentów tekstu i 15 osób, tworzysz trzy pięcioosobowe zespoły. Jeśli liczba uczestników nie jest podzielna przez liczbę fragmentów tekstu, zespoły mogą nieznacznie różnić się wielkością).
Rys. 1 Rozmieszczenie grup w pierwszym etapie pracy (oprac. własne)
- Rozdaj teksty i poproś, aby każdy indywidualnie zapoznał się z przydzielonym fragmentem i dobrze go zrozumiał (można zrobić notatki, zaznaczyć ważne określenia, związki). Określ czas przeznaczony na wykonanie tego zadania i uprzedź, że ich zadaniem będzie przekazać zdobytą wiedzę współuczestnikom. Celem etapu jest przygotowanie się uczestników do roli „eksperta”.
- Kiedy minie zaplanowany czas, utwórz nowe grupy w taki sposób, aby do każdej z nich należał jeden przedstawiciel wcześniej utworzonych zespołów. Z poprzedniego ustawienia wyjdzie nam pięć trzyosobowych zespołów. Tak zorganizowany zespół składa się z ekspertów jednego z fragmentów tekstu. Ich zadaniem jest nauczenie się treści tekstu i przygotowanie do przekazania zdobytej wiedzy członkom pierwotnej grupy (zielona, czerwona, niebieska). W tym etapie uczestnicy mogą wykorzystywać kartki z flipa, małe kolorowe kartki, markery tworząc dla siebie pomoce dydaktyczne. Nie zapomnij określić czasu trwania tego etapu. Bądź również czujny – podchodź do grup, sprawdzaj, czy dobrze rozumieją zagadnienia, dopytuj, wyjaśniaj, tłumacz.
Rys. 2 Rozmieszczenie grup w drugim etapie pracy (oprac. własne)
- Gdy upłynie czas przeznaczony dla „ekspertów”, wracają do swoich pierwotnych grup (zielona, czerwona, niebieska). W tym etapie każdy specjalista przekazuje wiedzę pozostałym członkom grupy. Wiadomości poszczególnych uczestników tworzą całość zagadnień dotyczących wybranego tematu, tak jak puzzle tworzą układankę.
Możesz przygotować zbiór pytań, które pomogą uczestnikom sprawdzić, czy przyswoili wszystkie informacje.
- Zwieńczeniem metody może być quiz przygotowany przez uczestników. Każda grupa przygotowuje zestaw krótkich opisów sytuacji z życia. Grupy po kolei opisują sytuację a zadaniem innej grupy jest wyjaśnić ją jak najpełniej wykorzystując nowo zdobytą wiedzę. Przykład: Dlaczego podczas „burzy mózgów” pojawia się mniej pomysłów, niż gdy uczestnicy generują pomysły samodzielnie? (odp.: jest to efekt próżniactwa społecznego).
Opisaną metodę wykorzystuję często, gdy zależy mi, aby uczestnicy szkolenia szybko i skutecznie opanowali wiadomości, które są wykorzystywane w kolejnych modułach. Daje mi pewność, że cele szkoleniowe dotyczące wiedzy są w pełni zrealizowane. Najciekawiej prowadzony wykład i najlepsza prezentacja multimedialna nie wywołuje takiego zaangażowania w proces przyswajania wiedzy, co jigsaw-classroom.
Bibliografia:
P.G. Zimbardo, F.L. Ruch, „Psychologia i życie”, PWN 1996
M.Silberman, „Metody aktywizujące w szkoleniach“, Oficyna Ekonomiczna 2005
