Polska jest jednym z liderów wśród producentów samochodów użytkowych nie tylko w Europie Środkowo-Wschodniej, ale też na całym kontynencie. Dynamiczny rozwój stawia HR-owców tej branży przed wyzwaniem zmierzenia się z problemami kadrowymi. Jest to wysoka fluktuacja i absencja oraz prowadzenie polityki personalnej sprzyjającej wzrostowi efektywności pracy. Raport WskaźnikiHR 2017 zawiera dane na temat efektywności kosztów zarządzania personelem w 2016 r.

Badanie

W badaniu zmierzono 41 wskaźnikówHR odnoszących się do czterech najważniejszych obszarów zarządzania personelem, tj.:

• fluktuacji, np. wskaźnik rotacji, wskaźnik skuteczności rekrutacji
• absencji, np. wskaźnik absencji ogólnej, wskaźnik absencji chorobowej własnej
• efektywności pracy, np. wskaźnik miesięcznych kosztów na świadczenia pozapłacowe, wskaźnik godzin nadliczbowych
• inwestycji w kapitał ludzki, np. planowany budżet szkoleń na pracownika, wskaźnik wykorzystania budżetu szkoleń.

Raport zawiera również analizę trzech współczynników koniunktury gospodarczej odnoszących się do zmian w wielkości wynagrodzeń, obrotów i zysków przedsiębiorstw.

W badaniu wzięło udział 176 przedsiębiorstw z całej Polski zatrudniających w sumie ponad 160 000 pracowników. Najliczniej reprezentowane były województwa: mazowieckie (38 firm), śląskie (27 firm), małopolskie (24 firmy), dolnośląskie (18 firm) oraz wielkopolskie (17 firm). Dominującą grupę uczestników stanowiły zakłady produkcyjne (54%). Przedsiębiorstwa usługowe i handlowe stanowiły odpowiednio 39% i 7% próby.  Z kolei z uwagi na branże najwięcej firm działało w branży IT (18%), automotive (12%) oraz przemyśle (11%). Uczestnikami badania najczęściej były firmy zatrudniające powyżej 500 pracowników, które stanowiły 39% próby. Licznie reprezentowane były również przedsiębiorstwa zatrudniające od 50 do 249 przedsiębiorstw – stanowiły one 33% uczestników. Co piąta badana firma zatrudniała od 250 do 500 pracowników. Najmniejszy, 8% udział w próbie, miały przedsiębiorstwa liczące do 49 pracowników.

Fluktuacja kadr

Raport wskaźnikiHR 2017 potwierdził dynamiczny rozwój sektora, czego głównymi symptomami był wysoki wskaźnik przyjęć oraz długi czas rekrutacji. Problemy z rekrutacją były widoczne zwłaszcza w przypadku wysoko wykwalifikowanych specjalistów. Im wyższe kompetencje były wymagane, tym rekrutacja trwała dłużej.

Wykres 1. Czas potrzebny na rekrutację pracowników poszczególnych szczebli (dni)

Źródło: Raport WskaźnikiHR 2017

Absencja

Pracownik przedsiębiorstwa automotive na zwolnieniu lekarskim przebywał o 3 dni dłużej niż przeciętny pracownik w Polsce, oraz o niemal 2 dni dłużej niż zatrudniony w sektorze produkcyjnym. Co ciekawe, różnice pomiędzy tymi grupami niemal nie występowały w odniesieniu do wskaźnika absencji chorobowej własnej.  Dowodzi to, że pracownicy branży automotive częściej korzystali z urlopów by opiekować się chorym członkiem rodziny. Częściej również korzystali z przysługujących im urlopów, w tym także urlopów na żądanie.

Efektywność pracy

Wskaźniki efektywności pracy potwierdzają bardzo dobrą kondycję branży automotive. Wysokość zysku netto przypadająca na jednego pracownika była wyższa zarówno w odniesieniu do danych ogólnopolskich jak i sektora produkcyjnego. Duża ilość pracy powodowała, że pracownicy częściej pracowali w godzinach nadliczbowych – dwukrotnie więcej niż przeciętny pracujący Polak oraz o prawie 20 h więcej niż pracownicy produkcji.

Wykres 2. Liczba godzin nadliczbowych

Źródło: Raport WskaźnikiHR 2017

...

Uzyskane wyniki niezależnie od branży potwierdzają umacnianie się pozycji pracownika na rynku pracy. Symptomy tego zjawiska są wielorakie, od spadku ilości zwolnień, po wzrost liczby rezygnacji.  Z danych ogólnopolskich wynika, że firmom udaje się zapełnić 9 na 10 wakatów. Skuteczność rekrutacji okazała się być najwyższa w dużych przedsiębiorstwach produkcyjnych zlokalizowanych w regionie wschodnim. Z kolei największy problem ze znalezieniem pracowników miały bardzo duże firmy usługowe w regionie zachodnim. Problem absencji jest coraz bardziej dotkliwy dla pracodawców. Pracownicy coraz dłużej przebywają na zwolnieniach lekarskich, co potwierdzają zarówno kolejne edycje badania jak i statystyki ZUS. Problem absencji chorobowej jest dostrzegany zwłaszcza w przypadku pracowników produkcyjnych, którzy na zwolnieniu lekarskim przebywali średnio około 4 dni dłużej niż pracownicy handlu czy usług. Umocnienie się pozycji pracownika przełożyło się na wyższe koszty zatrudnienia, czego główną przyczyną był wzrost płac. Średnie wynagrodzenie wzrosło o ponad 900 zł, zaś koszty pracy o niemal 1500 zł. Zmiany te wyraźnie przełożyły się na wzrost udziału kosztów pracy w kosztach operacyjnych, które w ostatnim roku w porównaniu do 2015 r. zwiększyły się aż o 9 p.p. Wzrost nakładów na wynagrodzenia przełożył się jednak na spadek rentowności przedsiębiorstw. Firmy są coraz bardziej świadome, że dysponowanie wysoko wykwalifikowaną kadrą wymaga inwestycji w rozwój pracowników. Dowodzi tego zarówno wzrost udziału budżetu szkoleń w kosztach operacyjnych oraz wzrost ilości godzin szkoleniowych w porównaniu do 2015 r. Przywiązywanie przez przedsiębiorstwa większej wagi do szkolenia pracowników potwierdza również wzrost wskaźników wykorzystania budżetu szkoleń na pracownika oraz jego wykorzystanie na przeszkolonego pracownika w stosunku do poprzedniej edycji badania.