Coaching to coraz częściej i chętniej stosowana metoda. Prowadzone w jej ramach sesje oparte są na zadawaniu pytań skłaniających do refleksji nad podejmowanymi przez klienta działaniami, posiadanymi zasobami czy otoczeniem, w którym działa. Ich celem jest wypracowanie kroków zmierzających do realizacji danego zadania. Choć pytania to sprawdzona metoda, warto przyjrzeć się również innym narzędziom, które zastosować można w coachingu. Proponujemy Mapę Myśli.

Co w głowie to na kartce

Z założenia Mapy Myśli (ang. Mind Mapping) stosowane są do prowadzenia notatek, np. podczas wykładów. Ich celem jest ułatwienie zapamiętywania. Skąd pomysł? Każdy z nas zna tradycyjny sposób prowadzenia zapisków – linijka pod linijką. Na prowadzenie notatek w nieco inny sposób wpadli dwaj brytyjscy naukowcy: Tony i Barry Buzan. Wiedzieli, że nasz mózg to dwie półkule: prawa i lewa. Prawa odpowiada za naszą pomysłowość oraz twórczość. To na nią oddziałują kolory, symbole, obrazy, kształty, grafiki. Zupełnie inaczej działa półkula lewa, która odpowiada za myślenie logiczne, linearność, analityczność, słowa i liczby.
Wspomniani naukowcy zauważyli, że podczas tradycyjnego sporządzania notatek aktywna jest głównie lewa półkula. Zaproponowali, aby notatki prowadzić w sposób nielinearny, przy użyciu przestrzeni na czystej, białej kartce, przy pomocy kolorów, symboli, rysunków. Wówczas pobudzana jest również i prawa półkula mózgu. Współpraca obydwu półkul zwiększa kreatywność i pomysłowość, poszerza horyzont oraz perspektywę myślenia.

Do dzieła!

Jak wykorzystać Mapę Myśli podczas sesji coachingowej? Na środku białej kartki papieru napisz hasłowo cel całego procesu lub pojedynczej sesji. Optymalną sytuacją jest ta, w której to klient formułuje cel – Ty jako coach pełnisz rolę „sekretarza”, który z jednej strony zapisuje pomysły klienta, z drugiej czuwa nad właściwym sformułowaniem celu – jego mierzalnością, terminowością, realnością, ambitnością, łatwością w zrozumieniu.
Następnie w dowolnych miejscach kartki, przy użyciu kolorowych flamastrów, zapisuj razem z klientem kolejne skojarzenia, pomysły, odpowiedzi na pytania. Stosujcie różne kolory, rysunki, grafiki. Poszczególne pomysły powinny odchodzić promieniście od celu zapisanego na środku. Pamiętaj, że na jednej linii powinno się znajdować tylko jedno słowo lub rysunek (pisanie zdań jest zasadniczo zabronione). Bądź również otwarty na to, aby to klient przejmował rolę osoby zapisującej pomysły na Mapie. Istnieje szansa, że będzie się bardziej utożsamiał z tym, co znajduje się na kartce.
Od głównych pomysłów mogą odchodzić kolejne, będące odpowiedziami na kolejne pytania związane np. z.:

• materialnymi i niematerialnymi zasobami potrzebnymi do realizacji wyznaczonego celu (np. „Która z Twoich mocnych stron pomoże Ci zrealizować cel?”, „Co/kto jest Ci potrzebny do realizacji tego celu?”, „Skąd możesz czerpać niezbędne informacje?”):
• istotnymi datami („Do kiedy przygotujesz tę ofertę?”);
• trudnymi sytuacjami, jakie mogą stanąć na drodze do realizacji wyznaczonego celu („Na jakie trudności możesz się natknąć realizując cel?”, „O co może zapytać Cię klient?”).

Ważne, aby zapisywane na kartce odpowiedzi na kolejne pytania, tworzyły uporządkowany ciąg, ułatwiały kojarzenie i zapamiętywanie poruszanych kwestii. Taka Mapa Myśli może pełnić przynajmniej dwie funkcje – po pierwsze stanowi pewnego rodzaju zapis sesji. Można do niej wrócić na następnym spotkaniu, dopisać kolejne spostrzeżenia, spojrzeć na nie z innej perspektywy. Dzięki temu po kilku sesjach możesz wrócić do map stworzonych na pierwszym spotkaniu i pokazać postęp, jaki poczynił klient. Po drugie Mapa Myśli może stanowić także plan działania – to przecież różne pomysły – wystarczy dopisać do każdego daty realizacji i ponumerować kolejność. Pamiętaj, że kolory, znaki, symbole, grafiki mogą również pomóc klientowi w wyrażaniu jego emocji.

Kiedy stosować Mapę Myśli?

Tak naprawdę cały proces coachingu można rozpocząć od tworzenia Map Myśli – zgodnie z powyższymi instrukcjami możesz wykorzystać je do sformułowania głównego celu coachingu, jak i poszczególnych jego sesji. Warto także sięgnąć po to narzędzie, kiedy w procesie pojawia się chaos – zbyt dużo wątków, zbyt wiele pomysłów, plątanina myśli, która wymaga uporządkowania i segregacji. Mapa Myśli może także pomóc w przełamaniu impasu – kiedy klient nie ma konkretnych pomysłów, widoczne jest jego „przyblokowanie”, potrzebuje czasu na odpowiedzi na pytania.

...

Mapa Myśli jest użytecznym narzędziem zarówno do coachingu indywidualnego, jak i zespołowego, w którym istnieje szczególnie duże prawdopodobieństwo pojawiania się wielu wątków i pomysłów. Narzędzie to jest szczególnie pomocne dla tych klientów, którzy są wzrokowcami. Jeśli Twój klient jest kinestetykiem, przedstaw na czym polega koncepcja Mapy Myśli,  zainicjuj jej powstawanie, a potem pozwól mu samodzielnie przenosić pomysły na kartkę.