Żyjemy w czasach, które dają niesamowite możliwości wyboru. Mamy wyjątkową szansę uczenia się i poznawania siebie. Jednocześnie to czasy, które w dużej mierze mówią o odpowiedzialności społecznej  i tym, co jest ważne w pracy z drugim człowiekiem.

Jest to również czas, który bardzo wyraźnie pokazuje, że szefowie firm, menedżerowie, liderzy zespołów, to nie mogą być tylko osoby, które są ekspertami w swojej dziedzinie- finansach, produkcji czy zarządzaniu projektami. To czas, kiedy kluczowe stają się kompetencje związane z tworzeniem relacji i przywództwa. Co określa zatem skutecznych przywódców naszych czasów? Jakie metody rozwoju przywódczego potencjału są odpowiedzią na wyzwania współczesnego świata?

Transformacja oparta na relacjach

Stawiam zdecydowanie na Leadership Coaching, czyli transformację opartą na relacjach…. Dlaczego? Pozwala on na rozwój przywództwa na dwóch płaszczyznach: poznawania siebie, poszerzania swojej samoświadomości oraz wpływu, jaki wywołujemy zarówno na jednostki, jak i zespoły. Teorii przywództwa  jest wiele. Są one niewątpliwie źródłem wielu inspiracji i pomysłów na to- jak być i stawać się przywódcą. To, co mnie zachwyciło i stało się źródłem pogłębionej analizy, to przywództwo transakcyjne i transformacyjne.

Koncepcja przywództwa transakcyjnego

W wyniku analizy silnych i słabych stron przywódców powstała koncepcja przywódcy transakcyjnego, który prowadzi nieustanną wymianę ze swymi podwładnymi, co jest konsekwencją odmienności ich interesów. Lider dąży do osiągnięcia jak największej efektywności, używając kombinacji władzy formalnej i nieformalnego wpływu, rozpoznaje, modyfikuje i spełnia potrzeby, oczekiwania podwładnych oraz reaguje na zmieniające się sytuacje. Przywódcy transakcyjni instrumentalnie traktują strukturę organizacyjną, formalne nagrody i kary – manipulują nimi w celu uzyskania pożądanych warunków, które wywołują pożądane zachowania. Przywództwo transformacyjne jest procesem, w którym wizja organizacji zostaje sformułowana i przekazana przez charyzmatyczną osobę w celu uzyskania innowacyjności, komunikatywności i elastyczności na wszystkich szczeblach organizacji. To prowadzi do pozytywnych zmian i motywuje do nowych działań. Przywódcy transformacyjni motywują nas do zrobienia więcej, niż pierwotnie zamierzaliśmy przez podwyższanie naszej świadomości znaczenia i wartości wykonywanych zadań. Podstawową funkcją lidera, wynikającą z historii i tradycji jest utrzymanie harmonii w szerokim tego słowa znaczeniu. Przywództwo charakteryzuje się zdolnością do uczenia się, otwartością i świadomym reagowaniem na wyzwania otoczenia. Każdy może być liderem- nawet szeregowy pracownik, gdy odkryje coś ważnego. Jednak niewielu osobom udaje się utrzymać to stanowisko dłużej.

Nowoczesny lider

W ostatnich latach pojawiła się koncepcja przywództwa jako misji służenia innym. Lider nie zawsze musi stać z przodu i świecić przykładem, w niektórych sytuacjach powinien być niewidzialny i pomagać pracownikom w ich rozwoju. Badając przywództwo brano pod uwagę istnienie osobowych, psychologicznych i fizycznych cech mocnych przywódców. Badacze sądzili, że cechy przywódcze mogą obejmować inteligencję, stanowczość, wysoki wzrost, dobre słownictwo, atrakcyjność, pewność siebie i podobne przymioty. Przywództwo polega na budowaniu przekonania, co do pewnych wartości, nie jest nastawione na szybkie efekty, a raczej na powolny rozwój i dojrzewanie. Ważnym elementem przywództwa jest umiejętność przystosowywania się lidera do nowych warunków, a także dokonywania zmian otoczenia stosownie do potrzeb. Lider dysponuje pewnym wrodzonym potencjałem, który może rozwinąć. W ciągu całego życia uczy się odpowiednich zachowań i zdobywa wiedzę oraz umiejętności. Skuteczni przywódcy nie wyróżniają się określonym zbiorem szczególnych cech, jednak charakteryzują się zachowaniami, których można się nauczyć. A jak można się ich nauczyć?

Rozwój przywództwa

I tutaj wracamy do koncepcji Leadership Coachingu. Często pracuję z menedżerami/ liderami, którzy nabywają kompetencje przywódcze czy coachingowe, a ich postawa i zachowania tak naprawdę zupełnie się nie zmieniają. Kluczem do zmiany jest najpierw wewnętrzna transformacja.  Każdy lider musi być przede wszystkim świadomy siebie- swoich mocnych i słabych stron oraz wpływu na innych ludzi. Mówimy tutaj o przywództwie osobistym. Warto zadać sobie pytania: „Kim jestem?”, „Jaki wywieram wpływ?”, „Co ludzie dzięki pracy ze mną zyskują?”

Model rozwoju kompetencji coachingowych w przywództwie systemowym
Opracowanie własne: Edyta Jagodzińska- Pawluk, Katarzyna Dujanowicz

Kolejnym krokiem rozwoju przywództwa jest przyglądanie się i praca nad tym, jakie relacje tworzę, jak je buduję z jednostkami (przywództwo relacyjne), z całymi zespołami (przywództwo zespołowe). Stawanie się przywódcą to proces i nieustająca nauka… siebie i innych. Kiedy lider potrafi te aspekty swojej pracy elastycznie dopasowywać do sytemu, w którym funkcjonuje (organizacji) można powiedzieć, że osiągnął stopień przywództwa wyższego stopnia.

...

Świat potrzebuje liderów. Tymczasem ci, którzy kierują organizacjami, stoją na czele państw i ugrupowań rzadko mają siłę do tego, aby poprowadzić za sobą ludzi. Cechy charakteru ujawniające się w ich zachowaniu powodują, że są oni tylko formalnymi liderami. Liderów potrzebujemy w życiu społecznym, kulturalnym i oczywiście, a może przede wszystkim w gospodarce. Liderzy biznesu przy jednoczesnej realizacji celów ekonomicznych pomagają swoim podwładnym realizować ich cele osobiste. Tam bowiem, gdzie kierują liderzy, ludzie pracują efektywniej. To, jak zachowują się w pracy,w jaki sposób wywiązują się z powierzonych im zadań, zależy od tego dla kogo pracują.

Nadszedł zatem czas, by rozwijać kompetencje miękkie. I pamiętajmy, każdy lider powinien zacząć od siebie.