Smarter Living and Working, AI for Humanity, Fossil Fuel Free, Hub Ecosystem czy Blue Farming to tylko niektóre ze współczesnych trendów przedstawionych w najnowszym raporcie Skandynawsko-Polskiej Izby Gospodarczej (SPCC) “Nordic Insights – trendy, które kształtują przyszłość biznesu”. Na podstawie badań typu signals based forecasting podjęto próbę identyfikacji kluczowych trendów biznesowych w Skandynawii na tle globalnych przemian kształtujących biznes, a także polsko-skandynawską współpracę. Partnerem merytorycznym raportu jest infuture hatalska foresight institute, a patronat honorowy nad nim objęły Ambasady: Danii, Finlandii, Norwegii i Szwecji.
Skandynawowie wiodą prym w wielu dziedzinach życia wyznaczając kierunki rozwoju dla innych państw. Zajmują czołowe miejsca w światowych rankingach innowacyjności, konkurencyjności, cyfryzacji społeczeństwa i wielu innych.
– „Skandynawsko-Polska Izba Gospodarcza co roku publikuje raporty przybliżające skandynawskie rozwiązania biznesowe. W tym roku zdecydowaliśmy się na opracowanie trendbooka opisującego trendy przyszłości – „Nordic Insights”. Rozwój technologiczny, zmiany klimatyczne i transformacje społeczne to główne wyzwania stojące przed współczesnymi społeczeństwami. Aby móc wygrywać na globalnym rynku, przedsiębiorstwa, ale także państwa, muszą identyfikować wyzwania stojące przed nimi oraz w odpowiednim tempie wdrażać nowe rozwiązania. Rozpoznawanie aktualnych trendów, które będą wpływać w przyszłości na rozwój biznesu staje się kluczowe dla kreowania przewagi konkurencyjnej w globalnym świecie. Mamy nadzieję, że nasz raport będzie pomocny w wyznaczaniu celów, jakie firmy powinny stawiać przed sobą, aby pozostać konkurencyjnymi” – mówi Agnieszka Zielińska, Dyrektor Zarządzająca Skandynawsko-Polskiej Izby Gospodarczej.
W raporcie SPCC „Nordic Insights” najważniejsze kierunki rozwoju biznesu zostały przestawione w 14 głównych trendach kształtujących jego przyszłość. Podzielono je na trzy grupy tematyczne: Gospodarka i Technologia, Środowisko i Zrównoważony Rozwój oraz Społeczeństwo i Praca. Trendy wiodące, które są ważne już dzisiaj zostały oznaczone NOW, w początkowym stadium rozwoju jako NEW, zaś trendy które możemy obecnie zaobserwować w postaci istotnych zmian ale jeszcze o niewielkim zasięgu jako NEXT.
- Pracując nad trendami, dzielimy je zawsze według ich stopnia dojrzałości. Mamy więc trendy wiodące, które należy zaadresować już teraz; trendy krótkoterminowe, które potrzebują między 1 a 5 lat, żeby dojrzeć i wreszcie trendy średnioterminowe, które, aby osiągnąć dojrzałość, potrzebują między 5 a 20 lat. Wiele firm, z którymi pracujemy, patrzy wyłącznie na trendy wiodące. Na to, co dzieje się tu i teraz. Oczywiście to ważne, bo dzięki temu wiemy, w którym kierunku zmierza rynek i co robi konkurencja. Ale nie jest to wystarczające. Żeby być naprawdę innowacyjnym, trzeba patrzeć trochę dalej – przynajmniej kilka lat do przodu. Dzięki temu jesteśmy w stanie szybciej odpowiedzieć na potrzeby naszych użytkowników, odnaleźć nowe kierunki rozwoju lub wprowadzić na rynek nowe produkty, usługi – mówi Natalia Hatalska, CEO, head of foresight, infuture hatalska foresight institute.
Na potrzeby raportu „Nordic Insights” infuture hatalska foresight institute przeprowadził również badanie wśród firm członkowskich Skandynawsko-Polskiej Izby Gospodarczej, którego celem było zdefiniowanie ich postaw wobec wyodrębnionych trendów. 73% firm biorących udział w badaniu uznało, że śledzenie trendów jest ważne w perspektywie dalszego rozwoju biznesu. Natalia Hatalska podkreśla, że „każda z firm stoi dziś przed wieloma wyzwaniami. Każda musi się zmierzyć z postępującą digitalizacją życia, zmianami technologicznymi oraz demograficznymi. Ale jednym z najważniejszych wyzwań jest chyba tempo dziejących się zmian. Firmy muszą sobie odpowiedzieć na pytanie nie tylko jak je śledzić, ale przede wszystkim, jak na nie odpowiadać. Jaką strategię przyjąć, jakie zasoby zaangażować”.
Gospodarka i Technologie
Kraje skandynawskie stoją na szczycie rankingów technologicznych. Według publikowanego przez Komisję Europejską indeksu DESI 2018 (Digital Economy and Society Index) - którego głównym zadaniem jest ocena stopnia cyfryzacji państw - Dania, Szwecja i Finlandia zajmują trzy pierwsze miejsca na 28 badanych państw.[1] Zaś w corocznym Global Innovation Index w 2018 roku Szwecja znalazła się na 3. pozycji a Dania i Finlandia utrzymały pozycję w pierwszej dziesiątce.[2]
Jednym z kluczowych trendów wyłonionych w raporcie w ramach tego obszaru jest Smarter Living & Working (trend NEW) - nawiązujący do inteligentnych rozwiązań IoT (Internet of Things), które pozwalają społeczeństwu funkcjonować efektywniej, oszczędniej i sprawniej. Czynnikiem, który ma niewątpliwy wpływ na rozkwit trendu Smarter Living & Working w krajach nordyckich jest rozwój Internetu 5G oraz uruchamianie programów innowacji z obszaru IoT. Jak zauważa Tomasz Zygadło, CEO SIGMA Connectivity Poland, szacuje się, że do 2020 roku obecnych będzie ponad 20 miliardów urządzeń typu smart w naszym życiu: domach, pracy czy nawet w ubraniach, oznacza to dynamiczny, ponad 500% wzrost rynku.
Kolejny przedstawiony w raporcie trend – AI For Humanity (trend NEXT) odnosi się do rozwiązań, których spójnym celem jest poprawa jakości życia w oparciu o rozwiązania z obszaru sztucznej inteligencji (AI). Sztuczna inteligencja jest obecna w wielu obszarach naszego życia. AI for Humanity traktuje o tych obszarach, które w centrum stawiają człowieka i jego potrzeby. Inwestycje w rozwój AI są jednym z priorytetów krajów nordyckich, które nie tylko przeznaczają znaczne środki[3] na rozwój startupów związanych z AI, ale tworzą także ośrodki edukacyjne i wspierają organizacje pozarządowe zajmujące się tą tematyką. 41% badanych firm SPCC uważa, że rozwiązania oparte o AI, machine learning i robotykę będą kluczowe dla rozwoju firmy w ciągu następnych 5 lat.
Wśród pozostałych trendów wyłonionych przez ekspertów infuture hatalska foresight institute w obszarze Gospodarka i Technologie są: Deep Impact (trend NOW), Immersive Experiences, BioTech oraz Connected Medicine (trendy NEW), Blockchain Ecosystem (trendy NEXT).
Środowisko i Zrównoważony Rozwój
W 2018 roku trzy kraje skandynawskie, Szwecja, Dania i Finlandia, zajęły kolejno trzy pierwsze miejsca w rankingu Global SDG Index (Indeks Celów Zrównoważonego Rozwoju)[4]. Do 2040 roku celem Danii jest przejście na wyłącznie odnawialne źródła energii, a już w 2050 państwo ma stać się niezależne od paliw kopalnych.[5] Zamiarem Szwecji jest posiadanie floty pojazdów niezależnej od paliw kopalnych do 2030 roku. Przewiduje się również, że Norwegia do 2050 roku bazować będzie wyłącznie na czystej energii elektrycznej. Wszystkie te działania wpisują się w trend Fossil Fuel Free (trend NOW), opierający się na głównych założeniach strategii zrównoważonego rozwoju. Obejmuje on wszystkie działania, których konsekwencją jest uniezależnienie od paliw kopalnych (ang. Fossil fuel). Wdrażanie zielonej energii widoczne jest w krajach skandynawskich zarówno w odgórnych planach państw, ale także w pojawiających się inicjatywach biznesowych czy obszarach działania startupów. Wśród inicjatyw biznesowych wyróżnia się IKEA, która od 1997 roku instaluje na dachach swoich sklepów panele fotowoltaiczne. Przedsiębiorstwo inwestując w energię słoneczną rozmieściło już 750 tys. instalacji na dachach swoich sklepów na całym świecie (a od 2017 roku sprzedaje je także w swoich sklepach).
Według autorów raportu trend No Trace (trend NOW) stoi w opozycji do konsumpcyjnego społeczeństwa opartego na tradycyjnym linearnym modelu gospodarki weź-przetwórz-wykorzystaj-wyrzuć (ang.take-make-use-dispose). No Trace zakłada minimalizację śladu po użytkowaniu dóbr (zużyte opakowania, sprzęty czy ślad węglowy) i tym samym wykorzystywanie śmieci do produkcji przedmiotów i energii. Skandynawowie mają jeden z najlepszych systemów recyklingu na świecie. Szwedzi przetwarzają prawie 100 proc. odpadów z gospodarstw domowych[6]. Szwecja importuje nawet odpady, które wykorzystuje potem do produkcji energii. W ankiecie przeprowadzonej wśród firm członkowskich SPCC 29 proc. firm zadeklarowało, że wdraża rozwiązania oparte o recycling oraz bazujące na ekonomii obiegu zamkniętego ponownie przetwarzając wcześniej wytworzone, a już niewykorzystywane produkty bądź surowce. Zaś co piąta firma wykorzystuje energię odnawialną w procesie produkcji, do świadczenia usług czy w oferowanych produktach.
Oprócz dwóch powyższych raport prezentuje także jeszcze jeden istotny trend w tym obszarze – Blue Farming (trend NEW), który redefiniuje proces wykorzystywania wody jako zasobu.
Społeczeństwo i Praca
Spośród wszystkich prezentowanych w raporcie trendów najpowszechniejszym okazał się trend bazujący na współpracy, networkingu i sieciowaniu – Hub Ecosystem (trend NOW). Aż 70 proc. badanych firm posiada rozwiązania umożliwiające współpracę i sieciowanie wewnątrz firmy. Podobny odsetek firm (62 proc.) ma zapewnione rozwiązania umożliwiające współpracę i sieciowanie z innymi firmami bądź organizacjami. Hub Ecosystem silnie wpisuje się w tradycję skandynawskiej kultury pracy. Innowacyjność i otwartość to wartości bliskie Skandynawom. W krajach nordyckich prężnie działają platformy, koncentratory (ang. hub) czy akceleratory rozwoju umożliwiające sieciowanie i wymienianie się doświadczeniami. Idea sieciowania i wymiany doświadczeń działa w Skandynawii na szczeblu międzynarodowym oraz lokalnym – zarówno na poziomie współpracy między firmami, jak i w samej firmie, między pracownikami. Start-upowym liderem w regionie jest Szwecja, nazywana Doliną Krzemową Europy. W samym Sztokholmie działa około 8 tys. startupów, zatrudniających prawie 52 tys. pracowników. Aż 5 z 10 najszybciej rozwijających się firm w Europie pochodzi ze Sztokholmu, a 18 proc. wszystkich pracowników związanych jest z branżą technologiczną.[7]
Kolejnym trendem, który funkcjonuje w połowie przebadanych firm stowarzyszonych w SPCC jest powszechne dbanie o pracowników polegające na zapewnieniu rozwiązań wspierających zdrowie psychiczne i samopoczucie. Trend Work Wellbeing (trend NOW) obejmujący całość procedur wdrażanych wewnątrz organizacji w celu zapewnienia przyjaznego środowiska pracy opartego na współpracy i wellbeingu. Można go odbierać na poziomie relacji (employee wellbeing) i równowagi między pracą a życiem prywatnym (worklife balance). Pozostałe dwa trendy istotne w obszarze Społeczeństwo i Praca to EduTech (trend NOW) i MindCare (trend NEW).
Raport Skandynawsko-Polskiej Izby Gospodarczej (SPCC) “Nordic Insights – trendy kształtujące przyszłość biznesu” został opracowany przez infuture hatalska foresight institute metodą typu signals based forecasting. Celem badania było poszukiwanie trendów związanych z najpopularniejszymi powstającymi aktualnie na rynku skandynawskim innowacjami. Każdy zidentyfikowany trend został opisany przez instytut i wzbogacony o case studies, wskazujące na realne działanie firm w tym obszarze. Dodatkowo infuture institute przeprowadził badanie (CAWI) wśród 73 firm członkowskich Skandynawsko-Polskiej Izby Gospodarczej, którego celem było zdefiniowanie ich postaw wobec wyodrębnionych trendów. Partnerem strategicznym raportu jest Sigma Connectivity. Raport został objęty patronatem honorowym Ambasad: Danii, Finlandii, Norwegii i Szwecji.
Pełna wersja raportu SPCC “Nordic Insights – trendy, które kształtują przyszłość biznesu” jest dostępna na stronie internetowej Skandynawsko-Polskiej Izby Gospodarczej pod linkiem.
[1]https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/desi
[2]Global Innovation Index 2018, Energizing the World with Innovation
[3]Fundacja Wallenberga planuje zainwestować 2,6 miliarda koron szwedzkich (297 milionów dolarów) we wzmocnienie kompetencji Szwecji w zakresie między innymi sztucznej inteligencji. Największy w Skandynawii fundusz sztucznej inteligencji, Norwegian AI dysponuje funduszem o wartości 1 miliarda NOK.
[4]http://www.sdgindex.org/assets/files/2018/00%20SDGS%202018%20G20%20EDITION%20WEB%20V7%20180718.pdf
[5] http://europa.eu/rapid/press-release_IP-18-5042_en.htm
[6] Przy założeniu, że produkcja energii poprzez spalanie odpadów jest także ich przetwarzaniem
[7] http://blogs.studyinsweden.se/2018/03/04/sweden-a-hotspot-for-technology-startups/
