Praca tymczasowa jest formą zatrudnienia w Polsce, która funkcjonuje na rynku pracy od dobrych kilku lat. Do tej pory zyskała sobie wielu zwolenników, ale są też i tacy, którzy mocno podważają zasadność takiego rozwiązania zatrudnienia pracowników.

Kto korzysta z usług agencji

Rynek pracy tymczasowej w Polsce rozwija się dynamicznie pod względem wielkości zatrudnienia pracowników. Nadal jednak daleko nam do krajów wysoko rozwiniętych, w których personel czasowy stanowi ponad 3% ogólnej liczby zatrudnionych osób. Główną przyczyną są polskie ograniczenia prawne oraz konieczność spełnienia szeregu warunków przez firmy użytkowników, które chcą skorzystać z takiej usługi. W Polsce, za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej pracują trzy grupy osób. Uczniowie, studenci, absolwenci, a więc osoby młode, które chcą zdobyć doświadczenie zawodowe i być niezależne finansowo. Bezrobotni, stanowią drugą największą grupę użytkowników tej formy zatrudnienia, którzy przyjmują każdą pracę, by choć przez pewien czas zarobić na utrzymanie. Te osoby zatrudniane są często do prostych prac fizycznych i produkcyjnych. Trzecia grupa to fachowcy i specjaliści, często wykonujący wolne zawody, są zatrudniani przez agencje do konkretnych projektów czy zleceń. Na wykwalifikowanych pracowników coraz bardziej zwiększa się zapotrzebowanie i korzysta w przypadku realizacji zadań specjalnych, do których pracownicy etatowi nie mają odpowiednich uprawnień. Przeciwnicy tej formy upatrują w niej zagrożenie dla dotychczasowego modelu zatrudnienia i „stałych” umów o pracę. I choć świadomość społeczna w zakresie znajomości przepisów prawa pracy poszerza się coraz bardziej, uznają ją za dyskryminującą pracowników formę zatrudnienia. Należy sobie jednak uświadomić, że praca tymczasowa jest inną, co nie znaczy gorszą formą zatrudnienia. Wiąże się z nowym stylem pracy i funkcjonowania na rynku pracy. Co ważne, jest na tyle specyficzną formą zatrudnienia, że nigdy nie zastąpi pracy stałej. Przy właściwym zrozumieniu, praca tymczasowa stanowi alternatywną formą zatrudnienia dla trudnej sytuacji bezrobocia, jaka od kilku lat ma miejsce w naszym kraju. Może przynieść korzyści tak samemu pracodawcy (tu użytkownikowi usługi), jak i pracownikowi.

Być czy nie być użytkownikiem?

Podstawową i niewątpliwą zaletą usługi pracy tymczasowej jest duża elastyczność nawiązywania i rozwiązywania stosunku pracy z pracownikiem, która wiąże się z możliwością podpisania większej ilości umów o pracę. Jest to korzyść dla pracodawców i właścicieli firm, którzy sami mają ograniczenia prawne w tym zakresie, a dzięki współpracy z agencją pracy tymczasowej mogą zatrudniać pracowników w zależności od aktualnych potrzeb personalnych. Jednak dla naszych klientów, podstawowym argumentem decydującym o współpracy z naszą agencją jest opłacalność tej usługi, a przez to znaczne obniżenie kosztów podstawowej działalności firmy oraz usprawnienie i odciążenie systemu kadrowego. W przypadku zastępstwa etatowego pracownika, przedsięwzięć skutkujących dużą rotacją pracowników, czy też w okresach nasilonej produkcji, sezonowości produktów, możliwość skorzystania z takiej formy zatrudnienia pracowników jest znacznie bardziej korzystna niż stałe zatrudnienie i obniżanie płacy pracownikom w sytuacjach przestojów firmy. Praca tymczasowa to świetne rozwiązanie dla firm, które mają problem z określeniem potrzeb personalnych, szczególnie w nagłych sytuacjach, gdzie liczy się czas, a dostępne zasoby są niewystarczające. Wtedy usługa pracy tymczasowej jest traktowana interwencyjnie i realizowana tak szybko jak to tylko możliwe, co często oznacza selekcję ludzi do pracy w kilka godzin. W takiej sytuacji „przysłanie posiłków” z agencji pracy tymczasowej staje się niemal nieocenione. Dla niejednej firmy jest to szansa by terminowo wywiązać się z kontraktu i nie stracić klienta, dla agencji moment decydujący o dalszej współpracy z firmą i sprawdzian elastyczności deklarowanej w ofercie. Oczywiście każda sprawnie funkcjonująca agencja pracy tymczasowej rozszerza swoją bazę osób poszukujących pracy odpowiednio wcześniej. Korzystamy z różnych źródeł pozyskiwania ludzi do pracy i współpracujemy z wieloma instytucjami zajmującymi się podobną działalnością. Nawet gdy oddelegowany pracownik nie spełnia oczekiwań pracodawcy lub nie wywiązuje się w deklarowany sposób ze swoich obowiązków, agencja dysponuje możliwością zastępstwa. Jest to kolejny argument potwierdzający elastyczność tej formy zatrudnienia. Gromadzenie dokumentacji, planowanie kadry rezerwowej, pozyskiwanie nowych pracowników, zajmuje bardzo dużo czasu każdej firmie. Outsourcing zasobów ludzkich zaoszczędza czas, ogranicza biurokrację i pozwala działom personalnym skoncentrować się na najbardziej strategicznych zadaniach, takich jak budowanie ścieżek rozwoju pracowników, szkolenia personelu, ocena pracownicza, motywowanie. Doświadczenia agencji potwierdzają, że coraz częściej, wielu pracodawców korzysta z usług pracy tymczasowej w sytuacji zatrudniania nowego pracownika, wykorzystując usługę pracy tymczasowej jako narzędzie wspierające rekrutację. Zatrudnienie czasowe jest adekwatną formą do okresu próbnego, który ma na celu sprawdzenie kompetencji kandydata. Ta usługa, często branżowo nazywana „try and hire” jest praktycznym uzupełnieniem rekrutacji. Zwykle wygląda to tak, że pracodawca chce odpowiedzieć sobie na pytanie czy zatrudniony człowiek będzie pasował do firmy pod względem kompetencyjnym i osobowościowym. Największą efektywność ma sprawdzalność zachowania pracownika w miejscu pracy, gdzie każda ze stron, może wycofać się jeszcze w odpowiednim momencie „bez zobowiązań”. Gdy pracownik czasowy spełnił oczekiwania pracodawcy-użytkownika, a jego kompetencje okazały się wystarczające do pracy, zostaje przejęty przez firmę. Korzystają na tym wszystkie strony, które świadomie nawiązują stosunek pracy, co oznacza wysoką trafność selekcji zatrudnienia właściwego człowieka na właściwym miejscu. Pracownik przejęty przez firmę użytkownika zwykle czuje się wyróżniony i doceniony, w końcu wybrano go z wielu. Nasze obserwacje wskazują, że pracownicy zatrudnieni w ten sposób są lepiej zmotywowani do pracy i dłużej się w niej utrzymują. Zdarza się też jednak odwrotnie, że pracownik nie spełnił oczekiwań i to jest główny powód korzystania z takiej usługi na wypadek takiej sytuacji, by w porę można było zakończyć współpracę. Ma to skutek czysto psychologiczny, pracodawca nie musi tłumaczyć „dlaczego?”, problem ten zwykle załatwia agencja przekazując informację pracownikowi tymczasowemu. W praktyce jednak staramy się zdobyć jak najwięcej informacji na temat powodu rezygnacji z pracownika, by w przyszłości lepiej dopasować profil osobowościowy kandydata, ale również po to, by niedoszłemu pracownikowi przekazać pełną informację. Zastąpienie nieobecnych pracowników stałych, jak również wypełnienie luki personalnej pomiędzy rozwiązaniem umowy z jednym stałym pracownikiem, a zatrudnieniem nowego, to kolejne korzyści, które są przyczyną korzystania z usług agencji pracy tymczasowej.

Być czy nie być czasownikiem?

Dla osób rozpoczynających swoją karierę zawodową praca tymczasowa jest doskonałym rozwiązaniem by zdobyć doświadczenie zawodowe. Wielu młodym osobom ta forma zatrudnienia dała szansę znalezienia pierwszej pracy. Możliwość odbycia stażu, zdobycia praktyki zawodowej czy zebrania zróżnicowanych doświadczeń w wielu firmach na różnych stanowiskach jest niewymierną korzyścią, która procentuje w przyszłości w staraniach o pracę. Zdobycie doświadczenia może pomoc osobom, które pragną przekwalifikować się i zdobyć niezbędne umiejętności do wykonywania wymarzonego zawodu. Możliwość pracy w różnych godzinach pozwala ponadto pogodzić obowiązki zawodowe z nauką. Praca czasowa może stać się też szansą na uzyskanie równowagi pomiędzy pracą i życiem rodzinnym dla matek, które nie chcą jeszcze podejmować pełnoetatowej pracy ze względu na sytuację rodzinną. Powrót do pracy po przerwie spowodowanej utratą pracy, lub bardziej aktualnym teraz, dłuższym pobycie zagranicą nie jest łatwy, a praca tymczasowa może stanowić właśnie tymczasowe rozwiązanie takiego problemu. Z praktyki wynika też, że ludzie w tzw. okresach przejściowych, często decydują się na taką formę zatrudnienia, głównie z przyczyn finansowych. W sytuacjach bezrobocia i braku stałej pracy, liczy się każde źródło dochodów. Choć zdarza się i odwrotnie, gdzie bezrobotni odmawiają przyjęcia oferty pracy twierdząc, że im się to nie opłaca i wolą pozostać na zasiłku, niż np. wcześnie wstawać i dojeżdżać do pracy. Z nieoficjalnych źródeł dowiadujemy się często, że pracują nielegalnie lub po prostu są na utrzymaniu rodziny. Trudno o komentarz ludzkiego lenistwa i wygody, cierpią najbliżsi. A przecież zatrudnienie na umowę o pracę, również w agencji pracy tymczasowej, wlicza się do okresu emerytalnego i choćby w trosce o przyszłość własną i rodziny warto podjąć taką formę zatrudnienia. Ponadto pracownik ma możliwość oceny pracodawcy przed zatrudnieniem u niego na stałe lub w ogóle sprawdzenia się w pracy w wybranym charakterze. Praca tymczasowa może stanowić perspektywę stałego zatrudnienia. Dość często zdarzają się sytuacje, gdzie pracodawca, zatrudniając pracownika przez naszą agencję, choć pierwotnie tego nie zakładał, decyduje się na stalą współpracę z nim. Ma to miejsce często w przypadku, gdy pracownik jest wyjątkowo zaangażowany w pracę lub wyspecjalizował się na zajmowanym stanowisku. Wtedy rezygnacja z niego po roku (zgodnie z przepisami Ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych) i szkolenie nowego pracownika staje się zwyczajnie nieopłacalne. Często pracodawcy chcąc docenić zaangażowanie pracowników przejmują ich znacznie wcześniej. Jak wynika z obserwacji, często są to pracownicy, którzy oznaczają się wysokim poziomem identyfikacji z firmą pracodawcy-użytkownika, nie z agencją – formalnym pracodawcą. Widać to szczególnie w skrajnych sytuacjach, gdzie pracownicy mówią o sobie, że są pracownikami firmy klienta, a nie agncji pracy tymczasowej. Rodzi to problemy szczególnie w trudnych sytuacjach np. zgłoszenia chorobowego, wypadku, oczekiwania bonusów przeznaczonych dla pracowników firmy użytkownika, itp. Wydaje się jednak, że ten sposób myślenia daje pracownikom tymczasowym większe poczucie bezpieczeństwa. Ludzie, choć złudne w tych czasach, chcą mieć poczucie pewności i stałości zatrudnienia. Praca tymczasowa jest alternatywną formą zatrudnienia, alternatywną tez dla samego pracownika. Doświadczenia agencji potwierdzają, że często z usług pracy tymczasowej korzystają osoby pragnące być z jakiś względów niezależne, uczące się, mające wolny zawód, itp. Niestety zdarza się, że osoby te wykorzystują to poczucie niezależności i niepoważnie traktują tę formę zatrudnienia, nie rozumiejąc, że ich również obowiązuje to samo prawo pracy co pracowników stałych i wynikające z niego konsekwencje. Sytuacje te mają miejsce począwszy od momentu rekrutacji, (nie)wywiązywania się ze swoich obowiązków zawodowych, a skończywszy na momencie (nie)rozwiązania stosunku pracy. Już w momencie rekrutacji zdarzają się sytuacje, w których pracownicy wykazują ponadprzeciętną motywację do pracy, tłumacząc potrzebę dostania pracy ciężką sytuacją rodzinną. Zdarza się jednak, że ta silna motywacja do pracy jest obietnicą bez pokrycia. Pracownicy ci albo nie docierają na rozmowę z pracodawcą użytkownikiem, albo porzucają z niewiadomych przyczyn pracę po kilku dniach zatrudnienia, a jakakolwiek próba nawiązania kontaktu nagle okazuje się bezskuteczna. Dla agencji oznacza to problem, gdyż zgodnie z kodeksem pracy należy z pracownikiem rozwiązać nawiązany stosunek pracy. W skrajnych przypadkach ratuje więc pismo z przypomnieniem o artykule 52 kodeksu pracy (zwolnienie dyscyplinarne) i to często skłania „kilkudniowego pracownika” do normalnego rozwiązania umowy o pracę. Możliwość otrzymania pracy za pośrednictwem agencji pracy tymczasowej jest stosunkowo prosta, zwłaszcza gdy mówimy o prostych pracach fizycznych czy umysłowych. Agencje korzystają z najszybszej drogi poszukiwań, jaką jest komputerowa baza osób poszukujących pracy, które dobrowolnie złożyły swoje aplikacje do pracy i oczekują na ofertę zatrudnienia. Rekrutacja składa się zwykle z jednej do dwóch rozmów kwalifikacyjnych. Niestety powiedzenie „łatwo przyszło łatwo poszło” dobrze charakteryzuje stosunek do pracy niektórych pracowników tymczasowych. Nie stawianie się pracowników w miejscu pracy to zawsze największy problem dla agencji, której zasadą jest szybkość reakcji na zlecenie klienta. W rekrutacjach pracowników tymczasowych procent osób nie wywiązujących się z umowy jest znacznie wyższy w stosunku do rekrutacji na stałe stanowiska. Tam raczej porzucenie pracy bez podania przyczyn zdarza się bardzo rzadko, o ile w ogóle ma miejsce. Nasze badania potwierdzają, że sytuacje te zdarzają się częściej osobom z wykształceniem zawodowym i podstawowym. Być może, należy to tłumaczyć niższym poziomem świadomości społecznej i brakiem znajomości podstawowych przepisów prawa pracy. Większość osób chcących świadomie wpływać na własną karierę zawodową zdaje sobie sprawę, że nie warto postępować w ten sposób. Ludzie często zapominają, że negatywne wrażenie zostaje, nawet mając stałą ofertę pracy już nie chcemy współpracować z osobami niesłownymi, nie sposób na nich polegać i tym samym polecać pracodawcom. W końcu za każdym razem wystawiamy na próbę wizerunek naszej agencji pracy tymczasowej. A o wizerunku zapominają również sami pracownicy tymczasowi składający swoje dokumenty do pracy. Nieraz są bardzo nieprzyjemni i denerwują się, gdy prosimy o wypełnienie ankiety przeznaczonej dla osób poszukujących pracy, tłumacząc, że przynieśli ze sobą CV. Owszem, część informacji na pewno powtarza się, typu dane personalne czy wykształcenie, natomiast kandydaci do pracy często nie zawierają dla nas istotnych informacji, takich jak staż pracy, uprawnienia, znajomość rysunku technicznego, itd. Nie wiem dlaczego, niektórym kandydatom wydaje się, że miłym należy być jedynie na samej rozmowie. Choć pierwsze wrażenie bywa nieraz bardzo mylące, pozostaje na długo i czasem trudno się mu oprzeć mając do wyboru współpracę z innymi kandydatami. Na opisane powyżej sytuacje ma wpływ coraz bogatsza oferta pracy za granicą, kusząca Polaków wysokością zarobków. Osoby, które znają język obcy, szczególnie specjaliści, mają w czym wybierać. Nie pozostaje to bez znaczenia również dla agencji pracy tymczasowych, dla których coraz większym problemem staje się brak wykwalifikowanych ludzi do pracy. Często nie jesteśmy w stanie sprostać oczekiwaniom finansowym kandydatów, którzy dyktują warunki zatrudnienia. Sytuacja jest bardzo poważna i pogłębia się, a poszukiwanie zatrudnienia za granicą, głównie w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Włoszech, Holandii, jest jednym z trendów kształtujących zarobki specjalistów na rynku pracy. Paradoksalnie, w sytuacji wysokiego wskaźnika bezrobocia, coraz więcej agencji od lat ma coraz większy problem z pozyskaniem ludzi do pracy. Oznacza to, że tradycyjne metody pozyskiwania ludzi do pracy są już niewystarczające, agencje, jak i sami pracodawcy, muszą szukać niekonwencjonalnych sposobów poszukiwania ludzi.

Być agencją pracy tymczasowej…